27/12/2021.
Ενημέρωση: 31/3/2022.
Ενημέρωση: 31/3/2022.
ΟΣΠΡΙΑ
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Τα όσπρια παρουσιάζουν :
- διατροφικά πλεονεκτήματα για την ανθρώπινη υγεία (1, 2), ενώ συμβάλλουν επίσης :
- στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα (1, 2), και
- στην ασφάλεια των τροφίμων (1).
1. ΟΦΕΛΗ ΥΓΕΙΑΣ
Η προσθήκη των οσπρίων στην διατροφή έχει αναφερθεί ότι μειώνει τους κινδύνους (2) :
- καρδιαγγειακών παθήσεων,
- διαβήτη, και
- παχυσαρκίας.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι τα όσπρια μειώνουν σημαντικά τη συστημική φλεγμονή, η οποία είχε προηγουμένως συνδεθεί με την ευαισθησία στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και στον καρκίνο του πνεύμονα σε μεγάλες προοπτικές μελέτες (4).
Παρά τα πολλά οφέλη των οσπρίων, η κατανάλωσή τους εξακολουθεί να είναι χαμηλή (1, 2), ειδικά στις δυτικές χώρες, όπου η κατανάλωση οσπρίων μπορεί να είναι ακόμα και μόλις 84 γραμμάρια ανά εβδομάδα (2).
2. ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Τα όσπρια χαρακτηρίζονται (2) από χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, και υψηλή περιεκτικότητα σε :
- πρωτεΐνες,
- φυτικές ίνες, και
- μικροθρεπτικά συστατικά.
3. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΕΙΝΑ
Λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι μια από τις πιο σημαντικές αιτίες πείνας στον κόσμο είναι η ανεπαρκής πρόσβαση σε πρωτεΐνες, τα όσπρια είναι ένας από τους πιο πολύτιμους διατροφικούς πόρους (3).
Επίσης, υπάρχουν οφέλη και από την χρήση του νερού με το οποίο έχουν μαγειρευτεί τα όσπρια, γνωστό και ως «άκουα φάμπα» (Aquafaba) (3) για το οποίο υπάρχουν πολλές συνταγές στο διαδίκτυο που εστιάζουν στην δημιουργική αξιοποίηση του.
Μία ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2021 αναφέρει ότι "στον αιώνα που διανύουμε, το πιο θεμελιώδες πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα είναι η πείνα. Είναι απαραίτητο να αξιολογηθούν όλα τα αγροτικά προϊόντα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά χωρίς απώλειες, προκειμένου να τροφοδοτηθεί τους ανθρώπους που πεινάνε σε ολόκληρο τον κόσμο" (3).
4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η καλλιέργεια οσπρίων έχει ως αποτέλεσμα εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) μόνο 0,66 κιλά ανά κιλό, οι οποίες είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σύγκριση με την κτηνοτροφική παραγωγή (4–29 κιλά εκπομπές CO2 ανά κιλό), το οποίο σημαίνει ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οσπρίων είναι 83,5% έως 97,7% λιγότερες σε σύγκριση με την κτηνοτροφία (2).
Μία άλλη δημοσίευση επισημαίνει ότι η παραγωγή βοείου κρέατος απαιτεί περίπου 36 φορές την μάζα τροφής, σε σύγκριση με το βρώσιμο κρέας που παράγεται.
Επίσης, το αποτύπωμα άνθρακα 1 θερμίδας που προέρχεται από το βόειο κρέας υπολογίζεται ότι είναι 440 φορές μεγαλύτερο από αυτό που προέρχεται από όσπρια (13).
5. ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ
Το "Ισπανικό παράδοξο" αναφέρεται στους Ισπανόφωνους πληθυσμούς των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι οποίοι παρά το ότι έχουν κατά μέσο όρο λιγότερη εκπαίδευση, υψηλότερο ποσοστό φτώχειας και χειρότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη (5), έχουν 17,5% (6) έως 24% (7) χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με τους Καυκάσιους πληθυσμούς.
Το "Ισπανικό παράδοξο" παραμένει ακόμα και μετά την προσαρμογή για συγχυτικούς παράγοντες (4).
Η μακροζωία ίσως αποδίδεται στο ότι η διατροφή τους είναι πλούσια σε όσπρια και ίσως μπορεί να εξηγήσει, εν μέρει, το ισπανικό παράδοξο.
Τα δεδομένα για την κατανάλωση οσπρίων δείχνουν ότι οι Ισπανόφωνοι, που αντιπροσωπεύουν το 11% του πληθυσμού των ΗΠΑ, είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές οσπρίων, δεδομένου ότι καταναλώνουν το 33% της συνολικής κατανάλωσης.
Οι Ισπανόφωνοι καταναλώνουν έως και 4-5 φορές περισσότερα όσπρια ανά κεφαλή σε σύγκριση με τους καυκάσιους:
- 14,24 κιλά έναντι 2,51 κιλά ετησίως, αντίστοιχα (4), το οποίο σημαίνει
- 1,19 κιλά έναντι 0,21 κιλά μηνιαίως, αντίστοιχα, το οποίο σημαίνει
- 300 γραμμάρια έναντι 52,50 γραμμάρια εβδομαδιαίως, αντίστοιχα.
6. Ο ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Τα όσπρια έχουν χαρακτηριστεί ως «ο πιο σημαντικός διατροφικός προγνωστικός παράγοντας επιβίωσης σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (8).
Το 2004 δημοσιεύτηκε μία μελέτη, η οποία έθεσε ως στόχο να εντοπίσει προστατευτικούς διατροφικούς προγνωστικούς παράγοντες μεταξύ μακρόβιων ηλικιωμένων.
Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία, στην Σουηδία, στην Ελλάδα και στην Αυστραλία.
Υπήρχαν 785 συμμετέχοντες ηλικίας 70 ετών και άνω, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν έως και επτά χρόνια, και τα ευρήματα έδειξαν ότι τα όσπρια παρουσίασαν μείωση 7-8% στην αναλογία κινδύνου θνησιμότητας για κάθε 20 γραμμάρια αύξησης στην ημερήσια πρόσληψη, το οποίο σημαίνει ότι εάν η ημερήσια μερίδα μας ζυγίζει 100 γραμμάρια, η μείωση κινδύνου είναι 35% έως 40% (8).
7. ΟΣΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Μία μετα-ανάλυση ανέφερε ότι τα όσπρια μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.
Για την ακρίβεια, τα οφέλη από τα όσπρια ήταν μεγαλύτερα σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες τροφίμων που εξετάστηκαν (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) (9).
Mία άλλη μελέτη διερεύνησε την σχέση οσπρίων και καρκίνο του μαστού, και τα ευρήματα έδειξαν σημαντική προστασία.
Για την ακρίβεια, οι γυναίκες με την υψηλότερη πρόσληψη οσπρίων είχαν 46% χαμηλότερες πιθανότητες καρκίνου του μαστού, σε σύγκριση με τις γυναίκες που είχαν την χαμηλότερη πρόσληψη (10).
8. ΟΣΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ
Δύο μετα-αναλύσεις ανέφεραν σημαντική προστασία από ισχαιμική καρδιοπάθεια (11), και υπέρταση (12).
9. ΟΣΠΡΙΑ ΜΟΥΛΙΑΣΜΑ
Το μούλιασμα των οσπρίων προσφέρει 3 οφέλη.
10. ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη οσπρίων. Ορισμένες συνταγές φαίνονται εδώ.
Παραπομπές:
1. Appetite . 2019 Oct 1;141:104311. doi: 10.1016/j.appet.2019.06.003. Epub 2019 Jun 5. French consumers know the benefits of pulses, but do not choose them: An exploratory study combining indirect and direct approaches Juliana Melendrez-Ruiz, Quentin Buatois, Stéphanie Chambaron, Sandrine Monnery-Patris, Gaëlle Arvisenet
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31173775/
2. Foods . 2021 Sep 17;10(9):2208. doi: 10.3390/foods10092208. The Application of Pulse Flours in the Development of Plant-Based Cheese Analogues: Proximate Composition, Color, and Texture Properties Ferawati Ferawati, Mohammed Hefni, Karolina Östbring, Cornelia Witthöft
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34574317/
3. Crit Rev Food Sci Nutr . 2021 Nov 11;1-18. doi: 10.1080/10408398.2021.2002259. Online ahead of print. A new trend among plant-based food ingredients in food processing technology: Aquafaba Erenay Erem, Necattin Cihat Icyer, Nevruz Berna Tatlisu, Mahmut Kilicli, Gizem Hulaga Kaderoglu, Ömer Said Toker
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34761963/
4. Young RP, Hopkins RJ. A review of the Hispanic paradox: time to spill the beans? Eur Respir Rev. 2014 Dec;23(134):439-49. doi: 10.1183/09059180.00000814. Epub 2014 Dec 1. PMID: 25445942.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25445942/
5. Schneiderman N, Chirinos DA, Avilés-Santa ML, Heiss G. Challenges in preventing heart disease in hispanics: early lessons learned from the Hispanic Community Health Study/Study of Latinos (HCHS/SOL). Prog Cardiovasc Dis. 2014 Nov-Dec;57(3):253-61. doi: 10.1016/j.pcad.2014.08.004. Epub 2014 Aug 13. PMID: 25212986; PMCID: PMC4252509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25212986/
6. Ruiz JM, Steffen P, Smith TB. Hispanic mortality paradox: a systematic review and meta-analysis of the longitudinal literature. Am J Public Health. 2013 Mar;103(3):e52-60. doi: 10.2105/AJPH.2012.301103. Epub 2013 Jan 17. PMID: 23327278; PMCID: PMC3673509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23327278/
7. The Hispanic paradox. Lancet. 2015 May 16;385(9981):1918. doi: 10.1016/S0140-6736(15)60945-X. PMID: 26090624.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26090624/
8. Darmadi-Blackberry I, Wahlqvist ML, Kouris-Blazos A, Steen B, Lukito W, Horie Y, Horie K. Legumes: the most important dietary predictor of survival in older people of different ethnicities. Asia Pac J Clin Nutr. 2004;13(2):217-20. PMID: 15228991.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15228991/
9. Aune D, Chan DS, Lau R, Vieira R, Greenwood DC, Kampman E, Norat T. Dietary fibre, whole grains, and risk of colorectal cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2011 Nov 10;343:d6617. doi: 10.1136/bmj.d6617. PMID: 22074852; PMCID: PMC3213242.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22074852/
10. Sharif Y, Sadeghi O, Benisi-Kohansal S, Azadbakht L, Esmaillzadeh A. Legume and Nuts Consumption in Relation to Odds of Breast Cancer: A Case-Control Study. Nutr Cancer. 2021;73(5):750-759. doi: 10.1080/01635581.2020.1773874. Epub 2020 Jun 1. PMID: 32475175.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32475175/
11. Afshin A, Micha R, Khatibzadeh S, Mozaffarian D. Consumption of nuts and legumes and risk of incident ischemic heart disease, stroke, and diabetes: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2014 Jul;100(1):278-88. doi: 10.3945/ajcn.113.076901. Epub 2014 Jun 4. PMID: 24898241; PMCID: PMC4144102.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24898241/
12. Schwingshackl L, Schwedhelm C, Hoffmann G, Knüppel S, Iqbal K, Andriolo V, Bechthold A, Schlesinger S, Boeing H. Food Groups and Risk of Hypertension: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies. Adv Nutr. 2017 Nov 15;8(6):793-803. doi: 10.3945/an.117.017178. Erratum in: Adv Nutr. 2018 Mar 1;9(2):163-164. PMID: 29141965; PMCID: PMC5683007.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29141965/
13. Lemken D (2021) The price penalty for red meat substitutes in popular dishes and the diversity in substitution. PLoS ONE 16(6): e0252675. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252675
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0252675
Τα όσπρια παρουσιάζουν :
- διατροφικά πλεονεκτήματα για την ανθρώπινη υγεία (1, 2), ενώ συμβάλλουν επίσης :
- στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα (1, 2), και
- στην ασφάλεια των τροφίμων (1).
1. ΟΦΕΛΗ ΥΓΕΙΑΣ
Η προσθήκη των οσπρίων στην διατροφή έχει αναφερθεί ότι μειώνει τους κινδύνους (2) :
- καρδιαγγειακών παθήσεων,
- διαβήτη, και
- παχυσαρκίας.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι τα όσπρια μειώνουν σημαντικά τη συστημική φλεγμονή, η οποία είχε προηγουμένως συνδεθεί με την ευαισθησία στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και στον καρκίνο του πνεύμονα σε μεγάλες προοπτικές μελέτες (4).
Παρά τα πολλά οφέλη των οσπρίων, η κατανάλωσή τους εξακολουθεί να είναι χαμηλή (1, 2), ειδικά στις δυτικές χώρες, όπου η κατανάλωση οσπρίων μπορεί να είναι ακόμα και μόλις 84 γραμμάρια ανά εβδομάδα (2).
2. ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Τα όσπρια χαρακτηρίζονται (2) από χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, και υψηλή περιεκτικότητα σε :
- πρωτεΐνες,
- φυτικές ίνες, και
- μικροθρεπτικά συστατικά.
3. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΕΙΝΑ
Λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι μια από τις πιο σημαντικές αιτίες πείνας στον κόσμο είναι η ανεπαρκής πρόσβαση σε πρωτεΐνες, τα όσπρια είναι ένας από τους πιο πολύτιμους διατροφικούς πόρους (3).
Επίσης, υπάρχουν οφέλη και από την χρήση του νερού με το οποίο έχουν μαγειρευτεί τα όσπρια, γνωστό και ως «άκουα φάμπα» (Aquafaba) (3) για το οποίο υπάρχουν πολλές συνταγές στο διαδίκτυο που εστιάζουν στην δημιουργική αξιοποίηση του.
Μία ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2021 αναφέρει ότι "στον αιώνα που διανύουμε, το πιο θεμελιώδες πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα είναι η πείνα. Είναι απαραίτητο να αξιολογηθούν όλα τα αγροτικά προϊόντα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά χωρίς απώλειες, προκειμένου να τροφοδοτηθεί τους ανθρώπους που πεινάνε σε ολόκληρο τον κόσμο" (3).
4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η καλλιέργεια οσπρίων έχει ως αποτέλεσμα εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) μόνο 0,66 κιλά ανά κιλό, οι οποίες είναι σημαντικά χαμηλότερες σε σύγκριση με την κτηνοτροφική παραγωγή (4–29 κιλά εκπομπές CO2 ανά κιλό), το οποίο σημαίνει ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οσπρίων είναι 83,5% έως 97,7% λιγότερες σε σύγκριση με την κτηνοτροφία (2).
Μία άλλη δημοσίευση επισημαίνει ότι η παραγωγή βοείου κρέατος απαιτεί περίπου 36 φορές την μάζα τροφής, σε σύγκριση με το βρώσιμο κρέας που παράγεται.
Επίσης, το αποτύπωμα άνθρακα 1 θερμίδας που προέρχεται από το βόειο κρέας υπολογίζεται ότι είναι 440 φορές μεγαλύτερο από αυτό που προέρχεται από όσπρια (13).
5. ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ
Το "Ισπανικό παράδοξο" αναφέρεται στους Ισπανόφωνους πληθυσμούς των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι οποίοι παρά το ότι έχουν κατά μέσο όρο λιγότερη εκπαίδευση, υψηλότερο ποσοστό φτώχειας και χειρότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη (5), έχουν 17,5% (6) έως 24% (7) χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με τους Καυκάσιους πληθυσμούς.
Το "Ισπανικό παράδοξο" παραμένει ακόμα και μετά την προσαρμογή για συγχυτικούς παράγοντες (4).
Η μακροζωία ίσως αποδίδεται στο ότι η διατροφή τους είναι πλούσια σε όσπρια και ίσως μπορεί να εξηγήσει, εν μέρει, το ισπανικό παράδοξο.
Τα δεδομένα για την κατανάλωση οσπρίων δείχνουν ότι οι Ισπανόφωνοι, που αντιπροσωπεύουν το 11% του πληθυσμού των ΗΠΑ, είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές οσπρίων, δεδομένου ότι καταναλώνουν το 33% της συνολικής κατανάλωσης.
Οι Ισπανόφωνοι καταναλώνουν έως και 4-5 φορές περισσότερα όσπρια ανά κεφαλή σε σύγκριση με τους καυκάσιους:
- 14,24 κιλά έναντι 2,51 κιλά ετησίως, αντίστοιχα (4), το οποίο σημαίνει
- 1,19 κιλά έναντι 0,21 κιλά μηνιαίως, αντίστοιχα, το οποίο σημαίνει
- 300 γραμμάρια έναντι 52,50 γραμμάρια εβδομαδιαίως, αντίστοιχα.
6. Ο ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Τα όσπρια έχουν χαρακτηριστεί ως «ο πιο σημαντικός διατροφικός προγνωστικός παράγοντας επιβίωσης σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (8).
Το 2004 δημοσιεύτηκε μία μελέτη, η οποία έθεσε ως στόχο να εντοπίσει προστατευτικούς διατροφικούς προγνωστικούς παράγοντες μεταξύ μακρόβιων ηλικιωμένων.
Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία, στην Σουηδία, στην Ελλάδα και στην Αυστραλία.
Υπήρχαν 785 συμμετέχοντες ηλικίας 70 ετών και άνω, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν έως και επτά χρόνια, και τα ευρήματα έδειξαν ότι τα όσπρια παρουσίασαν μείωση 7-8% στην αναλογία κινδύνου θνησιμότητας για κάθε 20 γραμμάρια αύξησης στην ημερήσια πρόσληψη, το οποίο σημαίνει ότι εάν η ημερήσια μερίδα μας ζυγίζει 100 γραμμάρια, η μείωση κινδύνου είναι 35% έως 40% (8).
7. ΟΣΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Μία μετα-ανάλυση ανέφερε ότι τα όσπρια μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.
Για την ακρίβεια, τα οφέλη από τα όσπρια ήταν μεγαλύτερα σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες τροφίμων που εξετάστηκαν (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) (9).
Mία άλλη μελέτη διερεύνησε την σχέση οσπρίων και καρκίνο του μαστού, και τα ευρήματα έδειξαν σημαντική προστασία.
Για την ακρίβεια, οι γυναίκες με την υψηλότερη πρόσληψη οσπρίων είχαν 46% χαμηλότερες πιθανότητες καρκίνου του μαστού, σε σύγκριση με τις γυναίκες που είχαν την χαμηλότερη πρόσληψη (10).
8. ΟΣΠΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ
Δύο μετα-αναλύσεις ανέφεραν σημαντική προστασία από ισχαιμική καρδιοπάθεια (11), και υπέρταση (12).
9. ΟΣΠΡΙΑ ΜΟΥΛΙΑΣΜΑ
Το μούλιασμα των οσπρίων προσφέρει 3 οφέλη.
10. ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη οσπρίων. Ορισμένες συνταγές φαίνονται εδώ.
Παραπομπές:
1. Appetite . 2019 Oct 1;141:104311. doi: 10.1016/j.appet.2019.06.003. Epub 2019 Jun 5. French consumers know the benefits of pulses, but do not choose them: An exploratory study combining indirect and direct approaches Juliana Melendrez-Ruiz, Quentin Buatois, Stéphanie Chambaron, Sandrine Monnery-Patris, Gaëlle Arvisenet
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31173775/
2. Foods . 2021 Sep 17;10(9):2208. doi: 10.3390/foods10092208. The Application of Pulse Flours in the Development of Plant-Based Cheese Analogues: Proximate Composition, Color, and Texture Properties Ferawati Ferawati, Mohammed Hefni, Karolina Östbring, Cornelia Witthöft
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34574317/
3. Crit Rev Food Sci Nutr . 2021 Nov 11;1-18. doi: 10.1080/10408398.2021.2002259. Online ahead of print. A new trend among plant-based food ingredients in food processing technology: Aquafaba Erenay Erem, Necattin Cihat Icyer, Nevruz Berna Tatlisu, Mahmut Kilicli, Gizem Hulaga Kaderoglu, Ömer Said Toker
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34761963/
4. Young RP, Hopkins RJ. A review of the Hispanic paradox: time to spill the beans? Eur Respir Rev. 2014 Dec;23(134):439-49. doi: 10.1183/09059180.00000814. Epub 2014 Dec 1. PMID: 25445942.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25445942/
5. Schneiderman N, Chirinos DA, Avilés-Santa ML, Heiss G. Challenges in preventing heart disease in hispanics: early lessons learned from the Hispanic Community Health Study/Study of Latinos (HCHS/SOL). Prog Cardiovasc Dis. 2014 Nov-Dec;57(3):253-61. doi: 10.1016/j.pcad.2014.08.004. Epub 2014 Aug 13. PMID: 25212986; PMCID: PMC4252509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25212986/
6. Ruiz JM, Steffen P, Smith TB. Hispanic mortality paradox: a systematic review and meta-analysis of the longitudinal literature. Am J Public Health. 2013 Mar;103(3):e52-60. doi: 10.2105/AJPH.2012.301103. Epub 2013 Jan 17. PMID: 23327278; PMCID: PMC3673509.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23327278/
7. The Hispanic paradox. Lancet. 2015 May 16;385(9981):1918. doi: 10.1016/S0140-6736(15)60945-X. PMID: 26090624.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26090624/
8. Darmadi-Blackberry I, Wahlqvist ML, Kouris-Blazos A, Steen B, Lukito W, Horie Y, Horie K. Legumes: the most important dietary predictor of survival in older people of different ethnicities. Asia Pac J Clin Nutr. 2004;13(2):217-20. PMID: 15228991.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15228991/
9. Aune D, Chan DS, Lau R, Vieira R, Greenwood DC, Kampman E, Norat T. Dietary fibre, whole grains, and risk of colorectal cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2011 Nov 10;343:d6617. doi: 10.1136/bmj.d6617. PMID: 22074852; PMCID: PMC3213242.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22074852/
10. Sharif Y, Sadeghi O, Benisi-Kohansal S, Azadbakht L, Esmaillzadeh A. Legume and Nuts Consumption in Relation to Odds of Breast Cancer: A Case-Control Study. Nutr Cancer. 2021;73(5):750-759. doi: 10.1080/01635581.2020.1773874. Epub 2020 Jun 1. PMID: 32475175.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32475175/
11. Afshin A, Micha R, Khatibzadeh S, Mozaffarian D. Consumption of nuts and legumes and risk of incident ischemic heart disease, stroke, and diabetes: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2014 Jul;100(1):278-88. doi: 10.3945/ajcn.113.076901. Epub 2014 Jun 4. PMID: 24898241; PMCID: PMC4144102.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24898241/
12. Schwingshackl L, Schwedhelm C, Hoffmann G, Knüppel S, Iqbal K, Andriolo V, Bechthold A, Schlesinger S, Boeing H. Food Groups and Risk of Hypertension: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies. Adv Nutr. 2017 Nov 15;8(6):793-803. doi: 10.3945/an.117.017178. Erratum in: Adv Nutr. 2018 Mar 1;9(2):163-164. PMID: 29141965; PMCID: PMC5683007.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29141965/
13. Lemken D (2021) The price penalty for red meat substitutes in popular dishes and the diversity in substitution. PLoS ONE 16(6): e0252675. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252675
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0252675