ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ και ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Το κόκκινο κρέας είναι "Νοσογόνο"
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ "ΥΓΙΕΙΝΟ" ;
2. ΚΑΙ Ο ΣΙΔΗΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
3. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ; (Αμερικάνικος Σύλλογος Ιατρών + Καρδιολόγων, Υπουργείο Υγείας Κύπρου + Αυστραλίας, Χάρβαρντ, Νοσοκομείο Παίδων Ρίτσμοντ)
4. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ΠΟΣΟΤΗΤΑ + ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ
5. ΠΟΣΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ;
6. ΔΙΑΙΤΑ ΧΩΡΙΣ ΚΡΕΑΣ: ΑΠΩΛΕΙΑ 7,8 κιλών
7. ΜΕ ΤΙ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
1. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ "ΥΓΙΕΙΝΟ" ;
2. ΚΑΙ Ο ΣΙΔΗΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
3. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ; (Αμερικάνικος Σύλλογος Ιατρών + Καρδιολόγων, Υπουργείο Υγείας Κύπρου + Αυστραλίας, Χάρβαρντ, Νοσοκομείο Παίδων Ρίτσμοντ)
4. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ΠΟΣΟΤΗΤΑ + ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ
5. ΠΟΣΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ;
6. ΔΙΑΙΤΑ ΧΩΡΙΣ ΚΡΕΑΣ: ΑΠΩΛΕΙΑ 7,8 κιλών
7. ΜΕ ΤΙ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
|
1. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ "ΥΓΙΕΙΝΟ" ;
Παρόλο που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι διαπιστώνουν τον σ ο β α ρ ό αντίκτυπο που έχει το κόκκινο κρέας στην Υγεία, μία μερίδα συνανθρώπων μας θεωρεί ότι το κόκκινο κρέας είναι "υγιεινό". Ωστόσο, η επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει ότι ισχύει το ακριβώς α ν τ ί θ ε τ ο , δεδομένου ότι το κόκκινο κρέας α υ ξ ά ν ε ι τον κίνδυνο για π λ ή θ ο ς παθήσεων. Συνεπώς, εξ'ορισμού, δ ε ν είναι δυνατόν να το αποκαλούμε "υγιεινό". Μία ακριβέστερη περιγραφή είναι ότι το κόκκινο κρέας είναι "επιβλαβές" ή "νοσογόνο". Ως εκ τούτου, χρειάζεται να το αντικαταστήσουμε με όσπρια, τα οποία, όχι μόνο δ ε ν προκαλούν παθήσεις αλλά - επιπρόσθετα - προστατεύουν την Υγεία μας μέσω διαφόρων μηχανισμών (όσπρια δεν είναι μόνο οι φακές: υπάρχουν περισσότερα από 16 διαφορετικά είδη. Ορισμένες συνταγές με όσπρια φαίνονται εδώ). |
ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ και ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
|
2. ΚΑΙ Ο ΣΙΔΗΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
Ναι, το κόκκινο κρέας περιέχει ορισμένα θρεπτικά συστατικά α λ λ ά η κατανάλωση του είναι επιβλαβής για την Υγεία διότι προκαλεί πλήθος δυσμενών επιπτώσεων, οι οποίες - μεταξύ άλλων - συμπεριλαμβάνουν την :
- πρόκληση φλεγμονής (10-29).
- την πρόκληση οξείδωσης, καθώς και
- μέσω άλλων μηχανισμών δράσης, όπως η βλάβη του DNA (30).
Η φλεγμονή, η οξείδωση και η βλάβη του DNA είναι ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για ένα μεγάλο φάσμα νόσων και αποτελούν από τις βασικότερες αιτίες τόσο για την εμφάνιση αυτών των νόσων όσο και για την περαιτέρω επιδείνωση τους.
Ως εκ τούτου, το σ υ ν ο λ ι κ ό αποτύπωμα του κόκκινου κρέατος είναι επιβλαβές. Το να βλέπουμε στο κόκκινο κρέας :
- μόνο τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά του (π.χ. τον σίδηρο ή την πρωτεΐνη που περιέχει), αλλά
- να αγνοούμε τον συνολικό αντίκτυπο του (π.χ. την φλεγμονή και την οξείδωση που προκαλεί),
είναι το ίδιο συνετό με το να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος.
Σίδηρο και πρωτεΐνη περιέχουν και τα φυτικά τρόφιμα, τα οποία όχι μόνο δεν προκαλούν φλεγμονή ή οξείδωση αλλά, απεναντίας, έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Δείτε τις τοποθετήσεις των επιστημονικών φορέων ανά τον κόσμο για την φυτική διατροφή.
Επίσης, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι τα τρόφιμα αποτελούν "πακέτο".
Δεν μπορείτε να πάτε στον έμπορο και να του πείτε "θέλω κόκκινο κρέας αλλά χωρίς να προκαλεί φλεγμονή και οξείδωση".
Όταν αγοράζετε κόκκινο κρέας, αγοράζετε όλο το πακέτο (επίσης, το βιολογικό κρέας δ ε ν είναι καλύτερο. Σχετικές πληροφορίες υπάρχουν στο άρθρο "κόκκινο κρέας και καρκίνος").
Εν ολίγοις, το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο για πλήθος χρόνιων αλλά και αυτοάνοσων παθήσεων, ενώ παράλληλα μειώνει το προσδόκιμο ζωής.
Ακολουθούν ορισμένα ενδεικτικά δεδομένα για τον υψηλό αντίκτυπο που έχει το κόκκινο κρέας στην υγεία.
Ναι, το κόκκινο κρέας περιέχει ορισμένα θρεπτικά συστατικά α λ λ ά η κατανάλωση του είναι επιβλαβής για την Υγεία διότι προκαλεί πλήθος δυσμενών επιπτώσεων, οι οποίες - μεταξύ άλλων - συμπεριλαμβάνουν την :
- πρόκληση φλεγμονής (10-29).
- την πρόκληση οξείδωσης, καθώς και
- μέσω άλλων μηχανισμών δράσης, όπως η βλάβη του DNA (30).
Η φλεγμονή, η οξείδωση και η βλάβη του DNA είναι ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για ένα μεγάλο φάσμα νόσων και αποτελούν από τις βασικότερες αιτίες τόσο για την εμφάνιση αυτών των νόσων όσο και για την περαιτέρω επιδείνωση τους.
Ως εκ τούτου, το σ υ ν ο λ ι κ ό αποτύπωμα του κόκκινου κρέατος είναι επιβλαβές. Το να βλέπουμε στο κόκκινο κρέας :
- μόνο τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά του (π.χ. τον σίδηρο ή την πρωτεΐνη που περιέχει), αλλά
- να αγνοούμε τον συνολικό αντίκτυπο του (π.χ. την φλεγμονή και την οξείδωση που προκαλεί),
είναι το ίδιο συνετό με το να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος.
Σίδηρο και πρωτεΐνη περιέχουν και τα φυτικά τρόφιμα, τα οποία όχι μόνο δεν προκαλούν φλεγμονή ή οξείδωση αλλά, απεναντίας, έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Δείτε τις τοποθετήσεις των επιστημονικών φορέων ανά τον κόσμο για την φυτική διατροφή.
Επίσης, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι τα τρόφιμα αποτελούν "πακέτο".
Δεν μπορείτε να πάτε στον έμπορο και να του πείτε "θέλω κόκκινο κρέας αλλά χωρίς να προκαλεί φλεγμονή και οξείδωση".
Όταν αγοράζετε κόκκινο κρέας, αγοράζετε όλο το πακέτο (επίσης, το βιολογικό κρέας δ ε ν είναι καλύτερο. Σχετικές πληροφορίες υπάρχουν στο άρθρο "κόκκινο κρέας και καρκίνος").
Εν ολίγοις, το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο για πλήθος χρόνιων αλλά και αυτοάνοσων παθήσεων, ενώ παράλληλα μειώνει το προσδόκιμο ζωής.
Ακολουθούν ορισμένα ενδεικτικά δεδομένα για τον υψηλό αντίκτυπο που έχει το κόκκινο κρέας στην υγεία.
ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ και ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ (9)
3. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ; (Αμερικάνικος Σύλλογος Ιατρών + Καρδιολόγων, Υπουργείο Υγείας Κύπρου + Αυστραλίας, Χάρβαρντ, Νοσοκομείο Παίδων Ρίτσμοντ)
|
Αμερικάνικος Ιατρικός Σύλλογος:
Λόγω του ότι ο σοβαρός αντίκτυπος που έχει το κόκκινο κρέας στην ανθρώπινη υγεία μόνο απαρατήρητος δεν έχει περάσει, τον Αύγουστο το 2020, ο Αμερικάνικος Ιατρικός Σύλλογος έστειλε ένα γράμμα στην Αμερικάνικη Επιτροπή για τις Διατροφικές Κατευθυντήριες Γραμμές αναφέροντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: "Τα γαλακτοκομικά και τα προϊόντα κρέατος δ ε ν απαιτούνται διατροφικά. Ως εκ τούτου, ο Αμερικάνικος Ιατρικός Σύλλογος συνιστά η Αμερικάνικη Επιτροπή για τις Διατροφικές Κατευθυντήριες Γραμμές να αναφέρει σαφώς στις Διατροφικές Οδηγίες της ότι το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι π ρ ο α ι ρ ε τ ι κ ά" (1). |
Αμερικάνικος Ιατρικός Σύλλογος: το κρέας ΔΕΝ απαιτείται διατροφικά. Είναι π ρ ο α ι ρ ε τ ι κ ό
|
|
Υπουργείο Υγείας Κύπρου:
Στο ίδιο μήκος κύματος κυμαίνεται και το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου, το οποίο αναφέρει για το κόκκινο κρεάς τα εξής: "Επειδή τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται στο κόκκινο κρέας παρέχονται και από άλλα τρόφιμα (όσπρια, σόγια), το κρέας δ ε ν είναι απαραίτητη τροφή" (2). |
Υπουργείο Υγείας Κύπρου: το κρέας ΔΕΝ είναι απαραίτητη τροφή
|
|
Αμερικάνικος Σύλλογος Καρδιολόγων:
Συνεχίζοντας, το 2021, ο Αμερικάνικος Σύλλογος Καρδιολόγων έκανε μία επιστημονική τοποθέτηση σχετικά με τις διατροφικές οδηγίες για την βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας. Σε αυτές αναφέρει ότι το κόκκινο κρέας δ ε ν είναι υποχρεωτικό αλλά προαιρετικό (5). Με αυτόν τον ισχυρισμό ευθυγραμμίζεται και το Αμερικάνικο Κολλέγιο Καρδιολογίας (6). |
Αμερικάνικος Σύλλογος Καρδιολόγων + Αμερικάνικο Κολλέγιο Καρδιολογίας: το κόκκινο κρέας ΔΕΝ είναι υποχρεωτικό αλλά προαιρετικό
|
|
Υπουργείο Υγείας Αυστραλίας:
Το Υπουργείο Υγείας της Αυστραλίας αναφέρει, επίσης, ότι μία διατροφή χωρίς κρέας που περιλαμβάνει γαλακτοκομικά, αυγά, ξηρούς καρπούς/σπόρους και όσπρια παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την υγεία (9). |
Υπουργείο Υγείας Αυστραλίας: μία διατροφή ΧΩΡΙΣ κρέας παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά
|
|
Δρ. Hu, Χάρβαρντ:
Το 2020, ο Δρ. Hu του Χάρβαρντ σε μία τοποθέτηση του αναφέρει ότι : "Δεν χρειάζεται να τρώτε κόκκινο κρέας για να πάρετε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Μπορείτε να τα πάρετε από πουλερικά, ψάρια, αυγά και ξηρούς καρπούς, καθώς και ακολουθώντας μια φυτική διατροφή" (8). |
Δρ. Hu του Χάρβαρντ : ΔΕΝ χρειαζόμαστε το κόκκινο κρέας
|
|
Νοσοκομείο Παίδων Ρίτσμοντ, ΗΠΑ:
Το Νοσοκομείο Παίδων του Ρίτσμοντ των ΗΠΑ, στην ανάρτηση του με τίτλο "Διατροφές χωρίς κρέας: Βοηθήστε τα παιδιά εφηβικής ηλικίας να επιτύχουν μια υγιεινή διατροφή χωρίς κρέας" αναφέρει ότι : "Το κρέας δεν είναι απαραίτητο για μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή. Ο οδηγός Τροφίμων του Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών περιλαμβάνει την ομάδα τροφίμων "Κρέας & Όσπρια" που επιτρέπει την αντικατάσταση του κρέατος με άλλα τρόφιμα με παρόμοια θρεπτική αξία. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία του Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ «οι άνθρωποι που εφαρμόζουν την φυτοφαγία λαμβάνουν αρκετή πρωτεΐνη από αυτήν την ομάδα, εφόσον η ποικιλία και οι ποσότητες των τροφών που επιλέγονται είναι επαρκείς" (32) |
Νοσοκομείο Παίδων Ρίτσμοντ: "Το κρέας ΔΕΝ είναι απαραίτητο για μια υγιεινή διατροφή
|
4. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: ΠΟΣΟΤΗΤΑ + ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ
Εάν ρωτήσουμε έναν οποιονδήποτε άνθρωπο - που δεν εφαρμόζει φυτική διατροφή - "ποιο είδος διατροφής θεωρείτε ότι είναι το πιο υγιεινή ; ", η απάντηση που, πιθανότητα, θα δώσει είναι η "Μεσογειακή Διατροφή".
Τί ποσότητα κόκκινου κρέατος συστήνει η Μεσογειακή Διατροφή ;
Όταν διδασκόμασταν για την Μεσογειακή Διατροφή, οι καθηγήτριες μας, Διαιτολόγοι - Διατροφολόγοι, μας έλεγαν ότι το κόκκινο κρέας είναι στην κορυφή της πυραμίδας για την Μεσογειακή Διατροφή, το οποίο σημαίνει ότι χρειάζεται να καταναλώνεται:
- με την μικρότερη δυνατή συχνότητα, και
- με την μικρότερη δυνατή ποσότητα.
Λόγω του ότι αυτές οι οδηγίες μου φαίνονταν ασαφείς και αόριστες, ρώτησα για μία πιο συγκεκριμένη απάντηση.
Η απάντηση που δινόταν από τις καθηγήτριες ήταν ότι το κόκκινο κρέας χρειάζεται να καταναλώνεται :
- είτε σε μία μερίδα, μία φορά τον μήνα,
- είτε σε τέσσερις μικρομερίδες, μία φορά την εβδομάδα.
Λόγω του ότι η "μερίδα" είναι, επίσης, ασαφής - ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική άποψη για το τι εστί "μερίδα" - επέμεινα για μεγαλύτερη ακρίβεια. Η απάντηση ήταν ότι για το κόκκινο κρέας :
- η "μερίδα" ισούται με 100 γραμμάρια, ενώ
- η "μικρομερίδα" ισούται με 25 γραμμάρια.
Συνεπώς, σύμφωνα με την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, το κόκκινο κρέας είναι :
- είτε 100 γραμμάρια, μία φορά τον μήνα,
ή
- είτε 25 γραμμάρια, μία φορά την εβδομάδα.
Τί ποσότητα κόκκινου κρέατος συστήνει η Μεσογειακή Διατροφή ;
Όταν διδασκόμασταν για την Μεσογειακή Διατροφή, οι καθηγήτριες μας, Διαιτολόγοι - Διατροφολόγοι, μας έλεγαν ότι το κόκκινο κρέας είναι στην κορυφή της πυραμίδας για την Μεσογειακή Διατροφή, το οποίο σημαίνει ότι χρειάζεται να καταναλώνεται:
- με την μικρότερη δυνατή συχνότητα, και
- με την μικρότερη δυνατή ποσότητα.
Λόγω του ότι αυτές οι οδηγίες μου φαίνονταν ασαφείς και αόριστες, ρώτησα για μία πιο συγκεκριμένη απάντηση.
Η απάντηση που δινόταν από τις καθηγήτριες ήταν ότι το κόκκινο κρέας χρειάζεται να καταναλώνεται :
- είτε σε μία μερίδα, μία φορά τον μήνα,
- είτε σε τέσσερις μικρομερίδες, μία φορά την εβδομάδα.
Λόγω του ότι η "μερίδα" είναι, επίσης, ασαφής - ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική άποψη για το τι εστί "μερίδα" - επέμεινα για μεγαλύτερη ακρίβεια. Η απάντηση ήταν ότι για το κόκκινο κρέας :
- η "μερίδα" ισούται με 100 γραμμάρια, ενώ
- η "μικρομερίδα" ισούται με 25 γραμμάρια.
Συνεπώς, σύμφωνα με την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, το κόκκινο κρέας είναι :
- είτε 100 γραμμάρια, μία φορά τον μήνα,
ή
- είτε 25 γραμμάρια, μία φορά την εβδομάδα.
|
Πόσα είναι 25 γραμμάρια ;
Για να έχουμε ένα όπτικο μέτρο σύγκρισης, πήρα μία βανίλια, μικρού μεγέθους, την έκοψα στην μέση και το αποτέλεσμα είναι 25 γραμμάρια. Η ποσότητα κόκκινου κρέατος που αναφέρει η Μεσογειακή Διατροφή φαίνεται στην διπλανή εικόνα => |
|
Ως εκ τούτου, εκτός από τον Αμερικάνικο Σύλλογο Ιατρών + Καρδιολόγων και το Υπουργείο Υγείας Κύπρου + Αυστραλίας, το ότι το κόκκινο κρέας δεν είναι απαραίτητο επιβεβαιώνεται και από την ίδια την Μεσογειακή Διατροφή, η οποία αναφέρει για το κόκκινο κρέας :
- μόλις "μία φορά τον μήνα", και
- μόλις "100 γραμμάρια".
Κάτι που καταναλώνεται :
- σε τόσο αραιή συχνότητα, και
- σε τόσο χαμηλή ποσότητα,
εξ'ορισμού δεν μπορεί να θεωρηθεί ως "απαραίτητο" για την ανθρώπινη διατροφή.
- μόλις "μία φορά τον μήνα", και
- μόλις "100 γραμμάρια".
Κάτι που καταναλώνεται :
- σε τόσο αραιή συχνότητα, και
- σε τόσο χαμηλή ποσότητα,
εξ'ορισμού δεν μπορεί να θεωρηθεί ως "απαραίτητο" για την ανθρώπινη διατροφή.
5. ΠΟΣΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ;
Η μέση κατανάλωση κόκκινου κρέατος στην Ελλάδα ανέρχεται σε 54,2 κιλά ανά άτομο ετησίως (3), το οποίο σημαίνει :
- 4,52 κιλά μηνιαίως,
ή
- 1,13 κιλά εβδομαδιαίως.
Αυτή η ποσότητα κόκκινου κρέατος είναι :
- 45 φορές (!!) περισσότερη από την ποσότητα που αναφέρει η Μεσογειακή Διατροφή, και
- 20 φορές (!) περισσότερη από την ποσότητα που αναφέρει η ευρέως γνωστή έκθεση EatLancet (7).
Το θετικό είναι ότι το 33% απάντησε ότι σκοπεύει να μειώσει το κόκκινο κρέας ή ακόμα και να το διακόψει πλήρως (31).
Μία πιο πρόσφατη έρευνα (Νοέμβριος 2023) σε 7.500 ανθρώπους από 10 ευρωπαϊκές χώρες (η Ελλάδα δεν ήταν μέσα σε αυτές) έδειξε ότι πάνω από το 50% των συμμετεχόντων μειώσε την ποσότητα κρέατος που καταναλώνει.
- 4,52 κιλά μηνιαίως,
ή
- 1,13 κιλά εβδομαδιαίως.
Αυτή η ποσότητα κόκκινου κρέατος είναι :
- 45 φορές (!!) περισσότερη από την ποσότητα που αναφέρει η Μεσογειακή Διατροφή, και
- 20 φορές (!) περισσότερη από την ποσότητα που αναφέρει η ευρέως γνωστή έκθεση EatLancet (7).
Το θετικό είναι ότι το 33% απάντησε ότι σκοπεύει να μειώσει το κόκκινο κρέας ή ακόμα και να το διακόψει πλήρως (31).
Μία πιο πρόσφατη έρευνα (Νοέμβριος 2023) σε 7.500 ανθρώπους από 10 ευρωπαϊκές χώρες (η Ελλάδα δεν ήταν μέσα σε αυτές) έδειξε ότι πάνω από το 50% των συμμετεχόντων μειώσε την ποσότητα κρέατος που καταναλώνει.
6. ΔΙΑΙΤΑ ΧΩΡΙΣ ΚΡΕΑΣ: ΑΠΩΛΕΙΑ 7,8 κιλών
Μία μελέτη αξιολόγησε τα οφέλη από μία δίαιτα χωρίς κόκκινο κρέας και τα ευρήματα ήταν τα εξής:
1. Δραστική απώλεια βάρους 7,8 κιλών σε Μ ό λ ι ς 21 ημέρες !
2. ΜΕΙΩΣΗ θερμίδων κατά 40% τρώγοντας π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο (!) φαγητό
3. Επίσης, σημαντική μείωση σε χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, πίεση.
Περισσότερες λεπτομέρειες φαίνονται στην ανάρτηση με τίτλο "Δίαιτα χωρίς κρέας".
1. Δραστική απώλεια βάρους 7,8 κιλών σε Μ ό λ ι ς 21 ημέρες !
2. ΜΕΙΩΣΗ θερμίδων κατά 40% τρώγοντας π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο (!) φαγητό
3. Επίσης, σημαντική μείωση σε χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, πίεση.
Περισσότερες λεπτομέρειες φαίνονται στην ανάρτηση με τίτλο "Δίαιτα χωρίς κρέας".
7. ΜΕ ΤΙ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ;
«Δεν αρκεί απλώς να αποφεύγουμε το κόκκινο κρέας. Σημασία έχει και με τι το αντικαθιστούμε», αναφέρει ο Δρ. Zhilei Shan, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Χάρβαρντ (4). Συμπληρώνει λέγοντας ότι "οι υγιείς φυτικές πρωτεΐνες όπως :
- οι ξηροί καρποί,
- τα όσπρια, και
- τα δημητριακά ολικής αλέσεως,
περιέχουν περισσότερα από πρωτεΐνες. Περιλαμβάνουν άλλα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά όπως :
- υγιή λιπαρά,
- βιταμίνες,
- μέταλλα και ιχνοστοιχεία, και
- φυτοχημικά (ενώσεις που προέρχονται από φυτά),
τα οποία έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, όπως είναι για παράδειγμα ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι".
Η αντικατάσταση της ζωικής πρωτεΐνης με φυτική πρωτεΐνη έχει συνδεθεί με θεαματική μείωση του κινδύνου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένης της στεφανιαίας νόσου (4).
- οι ξηροί καρποί,
- τα όσπρια, και
- τα δημητριακά ολικής αλέσεως,
περιέχουν περισσότερα από πρωτεΐνες. Περιλαμβάνουν άλλα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά όπως :
- υγιή λιπαρά,
- βιταμίνες,
- μέταλλα και ιχνοστοιχεία, και
- φυτοχημικά (ενώσεις που προέρχονται από φυτά),
τα οποία έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, όπως είναι για παράδειγμα ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι".
Η αντικατάσταση της ζωικής πρωτεΐνης με φυτική πρωτεΐνη έχει συνδεθεί με θεαματική μείωση του κινδύνου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένης της στεφανιαίας νόσου (4).
Παραπομπές:
1. American Medical Association, 13/8/2020,
https://searchlf.ama-assn.org/letter/documentDownload?uri=%2Funstructured%2Fbinary%2Fletter%2FLETTERS%2F2020-8-13-Letter-to-Koegel-re-Dietary-Guidelines.pdf
2. Τι είναι και πώς καθορίστηκε η Πυραμίδα Μεσογειακής Δίαιτας, Κυπριακή Δημοκρατία - Υπουργείο Υγείας - Τομέας Διατροφής
https://www.moh.gov.cy/MOH/moh.nsf/mednutrition/mednutrition?OpenDocument
3. ONE BITE AT A TIME: CONSUMERS AND THE TRANSITION TO SUSTAINABLE FOOD. Analysis of a survey of European consumers on attitudes towards sustainable food June 2020
https://www.beuc.eu/reports/one-bite-time-consumers-and-transition-sustainable-food
4. Eating more plant protein and dairy instead of red meat may improve heart health American Heart Association EPI | LIFESTYLE 2020 Scientific Sessions - Abstracts P510 and P512
https://newsroom.heart.org/news/eating-more-plant-protein-and-dairy-instead-of-red-meat-may-improve-heart-health
5. Lichtenstein AH, Appel LJ, Vadiveloo M, Hu FB, Kris-Etherton PM, Rebholz CM, Sacks FM, Thorndike AN, Van Horn L, Wylie-Rosett J; on behalf of the American Heart Association Council on Lifestyle and Cardiometabolic Health; Council on Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology; Council on Cardiovascular Radiology and Intervention; Council on Clinical Cardiology; and Stroke Council. 2021 Dietary guidance to improve cardiovascular health: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation. 2021;144:e472–e487. doi: 10.1161/CIR.0000000000001031
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001031
6. 2021 AHA Dietary Guidance for Cardiovascular Health Nov 23, 2021 | Sherrie R. Webb, PA-C, American College of Cardiology Foundation
https://www.acc.org/Latest-in-Cardiology/ten-points-to-remember/2021/11/23/19/45/2021-Dietary-Guidance-to-Improve
7. Lemken D (2021) The price penalty for red meat substitutes in popular dishes and the diversity in substitution. PLoS ONE 16(6): e0252675. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252675
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0252675
8. Staying Healthy What’s the beef with red meat? February 1, 2020, The President and Fellows of Harvard College
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/whats-the-beef-with-red-meat
9. Lean meat and poultry, fish, eggs, tofu, nuts and seeds and legumes/beans, Australian Government
https://www.eatforhealth.gov.au/food-essentials/five-food-groups/lean-meat-and-poultry-fish-eggs-tofu-nuts-and-seeds-and
10. Bustamante MF, Agustín-Perez M, Cedola F, Coras R, Narasimhan R, Golshan S, Guma M. Design of an anti-inflammatory diet (ITIS diet) for patients with rheumatoid arthritis. Contemp Clin Trials Commun. 2020 Jan 21;17:100524. doi: 10.1016/j.conctc.2020.100524. PMID: 32025586; PMCID: PMC6997513.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6997513/
11. Hosseinpour-Niazi S, Mirmiran P, Fallah-Ghohroudi A, Azizi F. Non-soya legume-based therapeutic lifestyle change diet reduces inflammatory status in diabetic patients: a randomised cross-over clinical trial. Br J Nutr. 2015 Jul;114(2):213-9. doi: 10.1017/S0007114515001725. Epub 2015 Jun 16. PMID: 26077375.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26077375/
12. Hosseinpour-Niazi S, Mirmiran P, Hadaegh F, Daneshpour MS, Hedayati M, Azizi F. The effect of TCF7L2 polymorphisms on inflammatory markers after 16 weeks of legume-based dietary approach to stop hypertension (DASH) diet versus a standard DASH diet: a randomised controlled trial. Nutr Metab (Lond). 2022 May 18;19(1):35. doi: 10.1186/s12986-022-00671-7. PMID: 35585604; PMCID: PMC9118794.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35585604/
13. University of Sydney, Meat eating link to inflammation, worse gut health and MS 28 January 2022
https://www.sydney.edu.au/news-opinion/news/2022/01/28/meat-eating-linked-to-inflammation-worse-gut-health-and-ms.html
14. Anti Inflammatory Diet, Johns Hopkins University
https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/anti-inflammatory-diet
15. Oregon State University, Foods That Fight Inflammation and Chronic Disease, Stephanie Polizzi EM 9382 | February 2023,
https://extension.oregonstate.edu/catalog/pub/em-9382-foods-fight-inflammation-chronic-disease
16. Zhuang YY, Zheng HY, Lan H, Li HW. [Study on the correlation between dietary N-glycolylneuraminic acid intake and chronic inflammation state of body]. Zhonghua Yu Fang Yi Xue Za Zhi. 2020 Jun 6;54(6):668-672. Chinese. doi: 10.3760/cma.j.cn112150-20191021-00802. PMID: 32842284.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32842284/
17. Montonen, J., Boeing, H., Fritsche, A. et al. Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. Eur J Nutr 52, 337–345 (2013). https://doi.org/10.1007/s00394-012-0340-6
https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-012-0340-6
18. Ley SH, Sun Q, Willett WC, Eliassen AH, Wu K, Pan A, Grodstein F, Hu FB. Associations between red meat intake and biomarkers of inflammation and glucose metabolism in women. Am J Clin Nutr. 2014 Feb;99(2):352-60. doi: 10.3945/ajcn.113.075663. Epub 2013 Nov 27. PMID: 24284436; PMCID: PMC3893727.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24284436/
19. Mazidi, M., Kengne, A., George, E., & Siervo, M. (2021). The association of red meat intake with inflammation and circulating intermediate biomarkers of type 2 diabetes is mediated by central adiposity. British Journal of Nutrition, 125(9), 1043-1050. doi:10.1017/S0007114519002149
https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/association-of-red-meat-intake-with-inflammation-and-circulating-intermediate-biomarkers-of-type-2-diabetes-is-mediated-by-central-adiposity/B23304E3D583D622EFFB32919E8C53A7
20. Khuu, B., Pierce, J., & Wu, T. (2019). Red Meat and Inflammation and A1c in Breast Cancer Women (P05-038-19). Current developments in nutrition, 3(Suppl 1). Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/3hk6b5gm
https://escholarship.org/uc/item/3hk6b5gm
21. Original Research, Unprocessed red meat intakes are associated with increased inflammation, triglycerides and HDL cholesterol in past smokers
Tianying Wu, Samantha Sonoda, Hongxia Liu
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1747-0080.12555
22. Papier K, Hartman L, Tong TYN, Key TJ, Knuppel A. Higher Meat Intake Is Associated with Higher Inflammatory Markers, Mostly Due to Adiposity: Results from UK Biobank. J Nutr. 2022 Jan 11;152(1):183-189. doi: 10.1093/jn/nxab314. PMID: 34587250; PMCID: PMC8754571.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8754571/
23. Harvard Health, Foods that fight inflammation November 16, 2021,
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/foods-that-fight-inflammation
24. Harvard Health, Diet Review: Anti-Inflammatory Diet, October 2021
https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-weight/diet-reviews/anti-inflammatory-diet/
25. Kim E, Lee JS, Kim E, Lee MA, Fonteh AN, Kwong M, Cho YH, Lee UJ, Yang M. Metabolic Evidence Rather Than Amounts of Red or Processed Meat as a Risk on Korean Colorectal Cancer. Metabolites. 2021 Jul 16;11(7):462. doi: 10.3390/metabo11070462. PMID: 34357356; PMCID: PMC8303103.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34357356/
26. Yu Z, Malik VS, Keum N, Hu FB, Giovannucci EL, Stampfer MJ, Willett WC, Fuchs CS, Bao Y. Associations between nut consumption and inflammatory biomarkers. Am J Clin Nutr. 2016 Sep;104(3):722-8. doi: 10.3945/ajcn.116.134205. Epub 2016 Jul 27. PMID: 27465378; PMCID: PMC4997300.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27465378/
27. Montonen J, Boeing H, Fritsche A, Schleicher E, Joost HG, Schulze MB, Steffen A, Pischon T. Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. Eur J Nutr. 2013 Feb;52(1):337-45. doi: 10.1007/s00394-012-0340-6. Epub 2012 Mar 18. PMID: 22426755; PMCID: PMC3549403.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22426755/
28. Azadbakht L, Esmaillzadeh A. Red meat intake is associated with metabolic syndrome and the plasma C-reactive protein concentration in women. J Nutr. 2009 Feb;139(2):335-9. doi: 10.3945/jn.108.096297. Epub 2008 Dec 11. PMID: 19074209.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022316622066512
29. Shiraseb, F., Hosseininasab, D., Mirzababaei, A., Bagheri, R., Wong, A., Suzuki, K., & Mirzaei, K. (2022). Red, white, and processed meat consumption related to inflammatory and metabolic biomarkers among overweight and obese women. Frontiers in Nutrition, 9, Article 1015566. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1015566
https://waseda.elsevierpure.com/en/publications/red-white-and-processed-meat-consumption-related-to-inflammatory-
30. Bishop KS, Erdrich S, Karunasinghe N, Han DY, Zhu S, Jesuthasan A, Ferguson LR. An investigation into the association between DNA damage and dietary fatty acid in men with prostate cancer. Nutrients. 2015 Jan 8;7(1):405-22. doi: 10.3390/nu7010405. PMID: 25580814; PMCID: PMC4303847.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25580814/
31. Over 50% of Europeans are eating less meat, but taste and price remain biggest barriers to plant-based uptake, 7 November 2023
https://gfieurope.org/blog/over-50-of-europeans-are-eating-less-meat-but-taste-and-price-remain-biggest-barriers-to-plant-based-uptake/
32. Meatless diets: Helping your teen achieve a healthy diet without meat, Children’s Hospital of Richmond at VCU
https://www.chrichmond.org/services/gastroenterology-and-nutrition/feeding/achieve-a-healthy-diet-without-meat
1. American Medical Association, 13/8/2020,
https://searchlf.ama-assn.org/letter/documentDownload?uri=%2Funstructured%2Fbinary%2Fletter%2FLETTERS%2F2020-8-13-Letter-to-Koegel-re-Dietary-Guidelines.pdf
2. Τι είναι και πώς καθορίστηκε η Πυραμίδα Μεσογειακής Δίαιτας, Κυπριακή Δημοκρατία - Υπουργείο Υγείας - Τομέας Διατροφής
https://www.moh.gov.cy/MOH/moh.nsf/mednutrition/mednutrition?OpenDocument
3. ONE BITE AT A TIME: CONSUMERS AND THE TRANSITION TO SUSTAINABLE FOOD. Analysis of a survey of European consumers on attitudes towards sustainable food June 2020
https://www.beuc.eu/reports/one-bite-time-consumers-and-transition-sustainable-food
4. Eating more plant protein and dairy instead of red meat may improve heart health American Heart Association EPI | LIFESTYLE 2020 Scientific Sessions - Abstracts P510 and P512
https://newsroom.heart.org/news/eating-more-plant-protein-and-dairy-instead-of-red-meat-may-improve-heart-health
5. Lichtenstein AH, Appel LJ, Vadiveloo M, Hu FB, Kris-Etherton PM, Rebholz CM, Sacks FM, Thorndike AN, Van Horn L, Wylie-Rosett J; on behalf of the American Heart Association Council on Lifestyle and Cardiometabolic Health; Council on Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology; Council on Cardiovascular Radiology and Intervention; Council on Clinical Cardiology; and Stroke Council. 2021 Dietary guidance to improve cardiovascular health: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation. 2021;144:e472–e487. doi: 10.1161/CIR.0000000000001031
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001031
6. 2021 AHA Dietary Guidance for Cardiovascular Health Nov 23, 2021 | Sherrie R. Webb, PA-C, American College of Cardiology Foundation
https://www.acc.org/Latest-in-Cardiology/ten-points-to-remember/2021/11/23/19/45/2021-Dietary-Guidance-to-Improve
7. Lemken D (2021) The price penalty for red meat substitutes in popular dishes and the diversity in substitution. PLoS ONE 16(6): e0252675. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252675
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0252675
8. Staying Healthy What’s the beef with red meat? February 1, 2020, The President and Fellows of Harvard College
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/whats-the-beef-with-red-meat
9. Lean meat and poultry, fish, eggs, tofu, nuts and seeds and legumes/beans, Australian Government
https://www.eatforhealth.gov.au/food-essentials/five-food-groups/lean-meat-and-poultry-fish-eggs-tofu-nuts-and-seeds-and
10. Bustamante MF, Agustín-Perez M, Cedola F, Coras R, Narasimhan R, Golshan S, Guma M. Design of an anti-inflammatory diet (ITIS diet) for patients with rheumatoid arthritis. Contemp Clin Trials Commun. 2020 Jan 21;17:100524. doi: 10.1016/j.conctc.2020.100524. PMID: 32025586; PMCID: PMC6997513.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6997513/
11. Hosseinpour-Niazi S, Mirmiran P, Fallah-Ghohroudi A, Azizi F. Non-soya legume-based therapeutic lifestyle change diet reduces inflammatory status in diabetic patients: a randomised cross-over clinical trial. Br J Nutr. 2015 Jul;114(2):213-9. doi: 10.1017/S0007114515001725. Epub 2015 Jun 16. PMID: 26077375.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26077375/
12. Hosseinpour-Niazi S, Mirmiran P, Hadaegh F, Daneshpour MS, Hedayati M, Azizi F. The effect of TCF7L2 polymorphisms on inflammatory markers after 16 weeks of legume-based dietary approach to stop hypertension (DASH) diet versus a standard DASH diet: a randomised controlled trial. Nutr Metab (Lond). 2022 May 18;19(1):35. doi: 10.1186/s12986-022-00671-7. PMID: 35585604; PMCID: PMC9118794.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35585604/
13. University of Sydney, Meat eating link to inflammation, worse gut health and MS 28 January 2022
https://www.sydney.edu.au/news-opinion/news/2022/01/28/meat-eating-linked-to-inflammation-worse-gut-health-and-ms.html
14. Anti Inflammatory Diet, Johns Hopkins University
https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/anti-inflammatory-diet
15. Oregon State University, Foods That Fight Inflammation and Chronic Disease, Stephanie Polizzi EM 9382 | February 2023,
https://extension.oregonstate.edu/catalog/pub/em-9382-foods-fight-inflammation-chronic-disease
16. Zhuang YY, Zheng HY, Lan H, Li HW. [Study on the correlation between dietary N-glycolylneuraminic acid intake and chronic inflammation state of body]. Zhonghua Yu Fang Yi Xue Za Zhi. 2020 Jun 6;54(6):668-672. Chinese. doi: 10.3760/cma.j.cn112150-20191021-00802. PMID: 32842284.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32842284/
17. Montonen, J., Boeing, H., Fritsche, A. et al. Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. Eur J Nutr 52, 337–345 (2013). https://doi.org/10.1007/s00394-012-0340-6
https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-012-0340-6
18. Ley SH, Sun Q, Willett WC, Eliassen AH, Wu K, Pan A, Grodstein F, Hu FB. Associations between red meat intake and biomarkers of inflammation and glucose metabolism in women. Am J Clin Nutr. 2014 Feb;99(2):352-60. doi: 10.3945/ajcn.113.075663. Epub 2013 Nov 27. PMID: 24284436; PMCID: PMC3893727.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24284436/
19. Mazidi, M., Kengne, A., George, E., & Siervo, M. (2021). The association of red meat intake with inflammation and circulating intermediate biomarkers of type 2 diabetes is mediated by central adiposity. British Journal of Nutrition, 125(9), 1043-1050. doi:10.1017/S0007114519002149
https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/association-of-red-meat-intake-with-inflammation-and-circulating-intermediate-biomarkers-of-type-2-diabetes-is-mediated-by-central-adiposity/B23304E3D583D622EFFB32919E8C53A7
20. Khuu, B., Pierce, J., & Wu, T. (2019). Red Meat and Inflammation and A1c in Breast Cancer Women (P05-038-19). Current developments in nutrition, 3(Suppl 1). Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/3hk6b5gm
https://escholarship.org/uc/item/3hk6b5gm
21. Original Research, Unprocessed red meat intakes are associated with increased inflammation, triglycerides and HDL cholesterol in past smokers
Tianying Wu, Samantha Sonoda, Hongxia Liu
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1747-0080.12555
22. Papier K, Hartman L, Tong TYN, Key TJ, Knuppel A. Higher Meat Intake Is Associated with Higher Inflammatory Markers, Mostly Due to Adiposity: Results from UK Biobank. J Nutr. 2022 Jan 11;152(1):183-189. doi: 10.1093/jn/nxab314. PMID: 34587250; PMCID: PMC8754571.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8754571/
23. Harvard Health, Foods that fight inflammation November 16, 2021,
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/foods-that-fight-inflammation
24. Harvard Health, Diet Review: Anti-Inflammatory Diet, October 2021
https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-weight/diet-reviews/anti-inflammatory-diet/
25. Kim E, Lee JS, Kim E, Lee MA, Fonteh AN, Kwong M, Cho YH, Lee UJ, Yang M. Metabolic Evidence Rather Than Amounts of Red or Processed Meat as a Risk on Korean Colorectal Cancer. Metabolites. 2021 Jul 16;11(7):462. doi: 10.3390/metabo11070462. PMID: 34357356; PMCID: PMC8303103.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34357356/
26. Yu Z, Malik VS, Keum N, Hu FB, Giovannucci EL, Stampfer MJ, Willett WC, Fuchs CS, Bao Y. Associations between nut consumption and inflammatory biomarkers. Am J Clin Nutr. 2016 Sep;104(3):722-8. doi: 10.3945/ajcn.116.134205. Epub 2016 Jul 27. PMID: 27465378; PMCID: PMC4997300.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27465378/
27. Montonen J, Boeing H, Fritsche A, Schleicher E, Joost HG, Schulze MB, Steffen A, Pischon T. Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. Eur J Nutr. 2013 Feb;52(1):337-45. doi: 10.1007/s00394-012-0340-6. Epub 2012 Mar 18. PMID: 22426755; PMCID: PMC3549403.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22426755/
28. Azadbakht L, Esmaillzadeh A. Red meat intake is associated with metabolic syndrome and the plasma C-reactive protein concentration in women. J Nutr. 2009 Feb;139(2):335-9. doi: 10.3945/jn.108.096297. Epub 2008 Dec 11. PMID: 19074209.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022316622066512
29. Shiraseb, F., Hosseininasab, D., Mirzababaei, A., Bagheri, R., Wong, A., Suzuki, K., & Mirzaei, K. (2022). Red, white, and processed meat consumption related to inflammatory and metabolic biomarkers among overweight and obese women. Frontiers in Nutrition, 9, Article 1015566. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1015566
https://waseda.elsevierpure.com/en/publications/red-white-and-processed-meat-consumption-related-to-inflammatory-
30. Bishop KS, Erdrich S, Karunasinghe N, Han DY, Zhu S, Jesuthasan A, Ferguson LR. An investigation into the association between DNA damage and dietary fatty acid in men with prostate cancer. Nutrients. 2015 Jan 8;7(1):405-22. doi: 10.3390/nu7010405. PMID: 25580814; PMCID: PMC4303847.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25580814/
31. Over 50% of Europeans are eating less meat, but taste and price remain biggest barriers to plant-based uptake, 7 November 2023
https://gfieurope.org/blog/over-50-of-europeans-are-eating-less-meat-but-taste-and-price-remain-biggest-barriers-to-plant-based-uptake/
32. Meatless diets: Helping your teen achieve a healthy diet without meat, Children’s Hospital of Richmond at VCU
https://www.chrichmond.org/services/gastroenterology-and-nutrition/feeding/achieve-a-healthy-diet-without-meat
