7/9/2023.
Ενημέρωση: 4/1/2023
Ενημέρωση: 4/1/2023
Η Προθυμία του Ευρύτερου Κοινού να Αγκαλιάσει την Φυτοφαγία
1. Η ΠΡΟΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΥΤΕΡΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΥΤΟΦΑΓΙΑ
Με αφορμή την ανάρτηση για τα οφέλη της φυτοφαγίας στην απώλεια βάρους (12 κιλά), υπέπεσε στην αντίληψη μου μία μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από μία δεκαετία και ανέφερε ότι υπάρχουν "μελέτες που δείχνουν την προθυμία του ευρύτερου κοινού να αγκαλιάσει την φυτοφαγία" (1).
Λόγω του ότι είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ζήτημα, αποφάσισα να το κοιτάξω λίγο περισσότερο.
2. ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Με αφορμή την ανάρτηση για τα οφέλη της φυτοφαγίας στην απώλεια βάρους (12 κιλά), υπέπεσε στην αντίληψη μου μία μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από μία δεκαετία και ανέφερε ότι υπάρχουν "μελέτες που δείχνουν την προθυμία του ευρύτερου κοινού να αγκαλιάσει την φυτοφαγία" (1).
Λόγω του ότι είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ζήτημα, αποφάσισα να το κοιτάξω λίγο περισσότερο.
2. ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΠΡΩΤΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Ο προαναφερόμενος ισχυρισμός βασιζόταν σε μία μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2006, με τίτλο "Οι απόψεις του κοινού για τα οφέλη και τα εμπόδια στην εφαρμογή μιας φυτοφαγικής διατροφής" και δημοσιεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Περιοδικό της Κλινικής Διατροφής (2). 415 άνθρωποι από την Αυστραλία που επιλέχθηκαν τυχαία έλαβαν ερωτήσεις μέσω αλληλογραφίας σχετικά με το πως αντιλαμβάνονται τα οφέλη και τα εμπόδια για την έναρξη μιας φυτοφαγικής διατροφής. ευρήματα: Τα ευρήματα έδειξαν ότι το κύριο εμπόδιο που αναφέρθηκε για την υιοθέτηση μιας φυτοφαγικής διατροφής ήταν η έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τις φυτοφαγικές διατροφές. Μία προηγούμενη μελέτη από την Αυστραλία έδειξε το ίδιο: "την ανάγκη για περισσότερες διατροφικές πληροφορίες". Περισσότερες πληροφορίες για την φυτοφαγία μπορείτε να δείτε εδώ. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεώρησε ότι υπάρχουν οφέλη για την υγεία που συνδέονται με φυτοφαγία. Σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες ήταν λιγότερο πιθανό να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι «προορίζονται» να τρώνε μεγάλες ποσότητες κρέατος. Επίσης, μία ακόμα βασική διαφορά ήταν ότι, σε σύγκριση με τους άνδρες, περισσότερες γυναίκες πίστευαν ότι οι φυτοφαγικές διατροφές θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να παραμείνουν υγιείς, να παρέχουν άφθονη ενέργεια και να είναι νόστιμες. Επιπρόσθετα, όπως έχουν δείξει και άλλες μελέτες, σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες θεωρούν την διατροφή τους πιο σημαντική για την υγεία τους. Επιπλέον, τα φρούτα και τα λαχανικά θεωρούνται γυναικεία τροφή, ενώ το κρέας θεωρείται ως τροφή των ανδρών και συνδέεται με την δύναμη. Ωστόσο, η επιστημονική βιβλιογραφία διαψεύδει αυτήν την πεποίθηση. Για την ακρίβεια, ισχύει το ακριβώς αντίθετο: η α π ο φ υ γ ή κόκκινου κρέατος σχετίζεται με χ α μ η λ ό τ ε ρ ο κίνδυνο για στυτική δυσλειτουργία. Δείτε την ανάρτηση "στυτική δυσλειτουργία και καρδιά". |
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Ψάχνοντας λίγες ακόμα πληροφορίες, εντοπίστηκε μία ακόμα μελέτη με 1.000 άτομα (3), όπου ένα σημαντικό ποσοστό (42%) έδειξε ότι θα ήθελε ενημέρωση για την φυτοφαγία και πιστεύει ότι υπάρχουν σχετικά οφέλη για την υγεία αλλά έχει ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση σχετικά τις φυτοφαγικές διατροφές. Ένα άλλο εύρημα της μελέτης ήταν ότι, σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες ήταν λιγότερο πιθανό να συμφωνήσουν με τον ισχυρισμό ότι οι άνθρωποι «προορίζονται» να τρώνε κρέας. Ένα ενδιαφέρον εύρημα ήταν ότι οι άνθρωποι ώριμης ηλικίας ήταν πιο πιθανό να συμφωνήσουν ότι ένα από τα οφέλη της φυτοφαγικής διατροφής είναι "η κατανάλωση μεγαλύτερης ποικιλίας από ενδιαφέροντα τρόφιμα". Μελέτες έχουν δείξει ότι, αν και συχνά πιστεύεται ότι οι άνθρωποι ώριμης ηλικίας, έχουν πιο συντηρητικά γούστα από τους νεότερους, στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι δεν έχουν. Αν και η υγεία είναι σίγουρα το πιο σημαντικό όφελος, η γεύση και η ποικιλία των φυτικών τροφών και των φυτικών γευμάτων έχει την σημασία της. Επιπλέον, τα περιβαλλοντικά ζητήματα αναφέρονται συχνά ως λόγος εναρξης της φυτοφαγίας. Αυτά περιλαμβάνουν την καταστροφή δασικών περιοχών για να δημιουργηθεί χώρος για την βοσκή των ζώων ή για την καλλιέργεια των τροφών που απαιτούν αυτά τα ζώα, την διάβρωση του εδάφους, την υπερβολική χρήση νερού, την ρύπανση του νερού και την παραγωγή μεθανίου. Επίσης, στην ίδια μελέτη αναφέρεται και μία έρευνα από τις ΗΠΑ, η οποία έδειξε ότι το 60% των ερωτηθέντων (420 άτομα) συμφωνεί τουλάχιστον εν μέρει ότι η φυτοφαγία τείνει να είναι πιο υγιεινή σε σύγκριση με μία διατροφή που περιλαμβάνει το κόκκινο κρέας (3). |
ΤΡΙΤΗ ΜΕΛΕΤΗ
Σε ένα πρόγραμμα 12 εβδομάδων για απώλεια βάρους, οι 20 ενήλικες που συμμετείχαν (ηλικίες 18-75) ανέφεραν ότι η υιοθέτηση της φυτικής διατροφής ήταν "μια θετική, νέα εμπειρία", ενώ το 30% ανέφερε ότι ήταν "εύκολη/ευκολότερη από το αναμενόμενο". Επίσης, η μεγαλύτερη οικογενειακή υποστήριξη και τα λιγότερα εμπόδια από άτομα του φιλικού και οικογενειακού κύκλου βοηθούσαν περισσότερο στην διατροφική αλλαγή (4). |
Κλείνοντας, οι φυτοφαγικές διατροφές περιέχουν συνήθως χαμηλά επίπεδα :
- χοληστερόλης, και
- κορεσμένων λιπαρών.
Επίσης, περιέχουν υψηλά επίπεδα σε :
- φυλλικό οξύ,
- φυτικές ίνες,
- αντιοξειδωτικά,
- φυτοχημικά, και
- καροτενοειδή.
Για τις φυτοφαγικές διατροφές έχει αποδειχθεί ότι παρέχουν οφέλη για την υγεία, όπως μείωση της θνησιμότητας από ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις και χαμηλότερο σωματικό βάρος. Ωστόσο, η διατροφή χωρίς κρέας ίσως αυξήσει τον κίνδυνο να μην καλύπτονται οι ανάγκες σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Συνεπώς, είναι σημαντικό οι άνθρωποι που επιλέγουν την φυτοφαγία να γνωρίζουν πώς να σχεδιάζουν σωστά την διατροφή τους (3). Δείτε τον σύνδεσμο με τις συνεδρίες.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
εισαγωγή:
Ήδη από το 2002 έχει διαπιστωθεί η απομάκρυνση των ανθρώπων από το κόκκινο κρέας, συνοδευόμενη από μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για τη χορτοφαγία (3).
Στην φυτοφαγία δεν καταναλώνεται κρέας, ψάρια και πουλερικά. Μια φυτοφαγική διατροφή έχει αρκετές κατηγορίες. Δείτε και την ανάρτηση "Κατηγορίες φυτοφάγων".
Οι διατροφές με έμφαση στις φυτικές τροφές αναγνωρίζονται από πολλές ερευνητικές ομάδες, κυβερνήσεις και οργανισμούς υγείας ότι παρέχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία (3).
Η κατανάλωση φυτικών τροφών (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής ή ανεπεξέργαστα, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι) έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία. Υπάρχουν στοιχεία, για παράδειγμα, ότι η υψηλή κατανάλωση φυτικών τροφίμων μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και ορισμένων μορφών καρκίνου. Ωστόσο, η κατανάλωση φυτικών τροφών σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες δεν πληροί τα συνιστώμενα επίπεδα (2).
Παρά το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι δεν πληρούν τα συνιστώμενα επίπεδα πρόσληψης φυτικών τροφίμων, ορισμένα τμήματα του πληθυσμού φαίνεται να γνωρίζουν όλο και περισσότερο για τα φυτικά τρόφιμα αλλά και να ενδιαφέρονται για αυτά (2). Επίσης, το ποσοστό των ανθρώπων που υιοθετούν την φυτοφαγία αυξάνεται τόσο παγκοσμίως (2, 3) όσο και στην Ελλάδα.
εμπόδια:
Οι άνθρωποι συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια όταν προσπαθούν να βελτιώσουν την διατροφή τους (2).
Για παράδειγμα:
- ένα εμπόδιο στην αλλαγή της διατροφής είναι η πεποίθηση που συνήθως έχουν οι άνθρωποι ότι η διατροφή τους είναι ή δ η "ισορροπημένη" ή "υγιεινή" (2, 3) και, άρα, δεν χρειάζεται να προβούν σε αλλαγές ή βελτιώσεις,
- ένα άλλο εμπόδιο είναι με τι αντικαθιστούμε το κρέας (3).
Οι επιλογές που έχουμε είναι τρεις :
1. όσπρια (τουλάχιστον 16 διαφορετικά είδη),
2. εδώδιμα μανιτάρια,
3. δημητριακά - ολόκληρος ο σπόρος (τουλάχιστον 12 διαφορετικά είδη).
Προσωπικά, χρησιμοποιώ και τις 3 επιλογές με τον εξής τρόπο: σε καθημερινή βάση επιλέγω κάποιο από τα 16 διαφορετικά όσπρια, τα οποία είτε τα καταναλώνω μόνα τους είτε τα συνδυάζω με εδώδιμα μανιτάρια ή δημητριακά ή και τα δύο. Για παράδειγμα, την μία ημέρα ο κορμός των γευμάτων μου αποτελείται από ρεβύθια ή βιολογικά φασόλια σόγιας ή φαβα και την επόμενη ημέρα αποτελείται από φακές ή κόκκινα φασόλια ή γίγαντες σε συνδυασμό με εδώδιμα μανιτάρια (π.χ. πλευρώτους) ή δημητριακά (π.χ. καστανό ρύζι) ή και τα δύο.
Για ενίσχυση της γεύσης, έχω ένα μικρό ραφάκι με βότανα, μυρωδικά και μπαχαρικά.
φυτικά υποκατάστατα κρέατος:
Παρόλο που προσωπικά δεν τα χρησιμοποιώ, σε καμμία περίπτωση δεν μπορώ να αγνοήσω το γεγονός ότι οι ορισμένοι άνθρωποι, ιδίως στο μεταβατικό στάδιο, ίσως μπορούν να βοηθηθούν από τα φυτικά υποκατάστατα των ζωικών.
Είναι, όμως, τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος υγιεινά ;
Η απάντηση είναι "εξαρτάται". Εξαρτάται με τι θα τα συγκρίνουμε:
- εάν τα συγκρίνουμε με το κόκκινο κρέας, φυσικά και είναι.
Όχι μόνο το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο τόσο για χρόνιες και αυτοάνοσες παθήσεις όσο και για τουλάχιστον 14 είδη καρκίνου (δείτε την ανάρτηση "κόκκινο κρέας και καρκίνος") αλλά το ότι τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος είναι λιγότερο επιβλαβή από το κρέας έχει διαπιστωθεί και σε συγκριτικές μελέτες (το επόμενο διάστημα θα γίνει και σχετικη ανάρτηση).
- εάν, όμως, τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος συγκριθούν με τις ανεπεξέργαστες φυτικές τροφές (όσπρια, εδώδιμα μανιτάρια, δημητριακά), τότε η απάντηση είναι όχι, δεν είναι υγιεινά.
Συνεπώς, τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μεταβατικό στάδιο αλλά όταν η φυτοφαγία γίνει κτήμα μας και δεύτερη φύση, καλύτερα η χρήση τους να περιοριστεί σημαντικά ή, ιδανικά, να αποφευχθεί.
οφέλη υγείας: βασικός παράγοντας αποδοχής:
Μια φυτοφαγική διατροφή είναι πιο πιθανό να υιοθετηθεί από το ευρύτερο κοινό όταν ενημερωθεί για τα σημαντικά οφέλη που προσφέρει:
- στην υγεία,
- στην μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, καθώς και
- στην βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Για παράδειγμα, η φυτοφαγία :
1. σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη διατροφή, έχει πετύχει την μεγαλύτερη απώλεια βάρους παρόλο που δ ε ν περιόρισε την ποσότητα των γευμάτων. Απεναντίας, τα γεύματα είναι "κατά βούληση" [ad libitum], δηλαδή μέχρι να χορτάσουν. Δείτε την ανάρτηση "Vegan διατροφή για απώλεια βάρους".
2. οδηγεί ακόμα και σε π λ ή ρ η αναστροφή του διαβήτη. Δείτε την ανάρτηση "Διαβήτης 2 και φυτοφαγία".
3. οδηγεί ακόμα και σε π λ ή ρ η αναστροφή των καρδιοπαθειών. Δείτε την ανάρτηση "Καρδιοπάθειες και φυτοφαγία".
4. μείωση ακόμα και 84% στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, χωρίς την χρήση φαρμάκων. Δείτε την ανάρτηση "Φυτοφαγία και εμμηνόπαυση".
Περισσότερες πληροφορίες για τα οφέλη της φυτοφαγίας όχι μόνο σε παθήσεις αλλά και στην βελτίωση της Υγείας και της ποιότητας ζωής φαίνονται στο γενικό ευρετήριο.
Παραπομπές:
1. Tuso PJ, Ismail MH, Ha BP, Bartolotto C. Nutritional update for physicians: plant-based diets. Perm J. 2013 Spring;17(2):61-6. doi: 10.7812/TPP/12-085. PMID: 23704846; PMCID: PMC3662288.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3662288/#b4-permj17_2p0061
2. Lea EJ, Crawford D, Worsley A. Public views of the benefits and barriers to the consumption of a plant-based diet. Eur J Clin Nutr. 2006 Jul;60(7):828-37. doi: 10.1038/sj.ejcn.1602387. Epub 2006 Feb 1. PMID: 16452915.
https://www.researchgate.net/publication/7321150_Public_views_of_the_benefits_and_barriers_to_the_consumption_of_a_plant-based_diet
3. Lea E, Worsley A. Benefits and barriers to the consumption of a vegetarian diet in Australia. Public Health Nutr. 2003 Aug;6(5):505-11. doi: 10.1079/PHN2002452. PMID: 12943567.
https://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=2035&context=sspapers
4. Chwyl C, Metzler AL, Nguyen JT, France M, Karbassi N, Turner-McGrievy G, Wright N, Forman EM. "Mindset Matters": Perseverance, a balanced approach and structured support as facilitators of whole foods plant-based adoption. Appetite. 2023 Dec 21;194:107163. doi: 10.1016/j.appet.2023.107163. Epub ahead of print. PMID: 38141878.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38141878/
1. Tuso PJ, Ismail MH, Ha BP, Bartolotto C. Nutritional update for physicians: plant-based diets. Perm J. 2013 Spring;17(2):61-6. doi: 10.7812/TPP/12-085. PMID: 23704846; PMCID: PMC3662288.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3662288/#b4-permj17_2p0061
2. Lea EJ, Crawford D, Worsley A. Public views of the benefits and barriers to the consumption of a plant-based diet. Eur J Clin Nutr. 2006 Jul;60(7):828-37. doi: 10.1038/sj.ejcn.1602387. Epub 2006 Feb 1. PMID: 16452915.
https://www.researchgate.net/publication/7321150_Public_views_of_the_benefits_and_barriers_to_the_consumption_of_a_plant-based_diet
3. Lea E, Worsley A. Benefits and barriers to the consumption of a vegetarian diet in Australia. Public Health Nutr. 2003 Aug;6(5):505-11. doi: 10.1079/PHN2002452. PMID: 12943567.
https://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=2035&context=sspapers
4. Chwyl C, Metzler AL, Nguyen JT, France M, Karbassi N, Turner-McGrievy G, Wright N, Forman EM. "Mindset Matters": Perseverance, a balanced approach and structured support as facilitators of whole foods plant-based adoption. Appetite. 2023 Dec 21;194:107163. doi: 10.1016/j.appet.2023.107163. Epub ahead of print. PMID: 38141878.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38141878/