24/10/2021.
Ενημέρωση: 15/1/2023
Ενημέρωση: 15/1/2023
ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 3. ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ 4. VEGAN LIFE FESTIVAL 5. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΟΡΤΟΦΑΓΩΝ 6. VEGAN FIESTA HELLAS 7. VEGAN ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ 8. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑ 9. ΚΟΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ 10. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 11. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ 12. ΕΠΙΛΟΓΟΣ 13. Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΟΤΙ Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΘΑ ΓΙΝΕΙ VEGAN ΕΩΣ ΤΟ 2075 ΥΓ. VEGAN ΡΟΥΧΑ/ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΝΑΙ, ΑΛΛΑ... 1. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι επιβλαβής 2. Ναι, αλλά το κόκκινο κρέας είναι υγιεινό 3. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι παρά φύσιν, κοίτα τους κυνόδοντες που έχουμε 4. Ναι, αλλά διάβασα για έναν βίγκαν που, όταν ξεκίνησε την φυτοφαγία, εμφάνισε προβλήματα υγείας 5. Ναι, αλλά το γάλα αμυγδάλου απαιτεί πολύ νερό σε σύγκριση με της αγελάδος 6. Ναι, αλλά τα φυτά έχουν φυτοφάρμακα και είναι και μεταλλαγμένα 7. Ναι, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικοί φορείς που να υποστηρίζουν την φυτοφαγία |
VEGAN ΠΑΝΤΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΖΩΗ |
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η δημοτικότητα του βιγκανισμού έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό κατά τον 21ο αιώνα (1), συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων (2).
Η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για την αντιμετώπιση των ζώων από την βιομηχανία τροφίμων και ρούχων, τον σπισισμό, την προστασία του περιβάλλοντος, την βελτίωση της υγείας όπως είναι π.χ. η απώλεια βάρους, καθώς και άλλα σημαντικά ζητήματα (π.χ. οι άνθρωποι που "εργάζονται" στα σφαγεία) έχουν ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των vegan σε ολόκληρο τον κόσμο.
Δείτε και μία πρόσφατη ανασκόπηση 56 δημοσιεύσεων σχετικά με τα κίνητρα που έχουν άνθρωποι όταν υιοθετούν φυτοφαγικές διατροφές (3).
2. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τα ΜΜΜ έχουν ασχοληθεί με την vegan διατροφή ήδη από το 2009 (4), ενώ η πιο γνωστή πηγή που έχει χρησιμοποιηθεί κατ'επανάληψην ως παραπομπή για το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα είναι ένα άρθρο (5) που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2019 από το Αθηναϊκό - Μακεδονικό πρακτορείο ειδήσεων με τίτλο "Στο 0,8% του πληθυσμού και με ανοδική τάση οι Vegans στην Ελλάδα", δηλαδή περίπου 80.000 άνθρωποι.
Ωστόσο, λόγω του ότι η πηγή αυτού του δεδομένου είναι ο εκπρόσωπος μίας vegan επιχείρησης, έστειλα ένα e-mail ρωτώντας για την πηγή από την οποία αντλήθηκαν αυτά τα δεδομένα ή με ποιον τρόπο υπολογίστηκαν, και αναμένω την απάντηση τους.
Η απάντηση που μού έδωσαν είναι ότι αυτό το ποσοστό προήλθε κατόπιν δικής τους έρευνας, η οποία διήρκησε από το 2016 έως το 2018, και επικεντρώθηκε σε νομούς της βορείου Ελλάδος, ενώ σε κάποιους νομούς το ποσοστό αυτό ήταν 1%.
Στο ενδιάμεσο, αποφάσισα να αναζητήσω περισσότερες πηγές σχετικά με το ποσοστό στην Ελλάδα, και αφού έγραψα στην μηχανή αναζήτησης "ποσοστο vegan στην ελλαδα", διάβασα τα πρώτα 40 αποτελέσματα.
Προέκυψαν δύο πηγές που αναφέρουν συγκεκριμένο ποσοστό. Πιο συγκεκριμένα:
- σε ανάρτηση (6) που έγινε τον Οκτώβριο του 2019 από το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) με τίτλο "Ημέρα διατροφής 2019: Οι επτά αναδυόμενες Διατροφικές και Καταναλωτικές Τάσεις για την επόμενη δεκαετία (2020-2030)", η χορτοφαγία και η χορτοφαγική διατροφή αναφέρεται πρώτη, ενώ αναφέρεται ότι στην Ελλάδα το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν χορτοφάγοι είναι της τάξης του 3%, δηλαδή περίπου 300.000 άνθρωποι. Επίσης, αναφέρεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν χώρες όπως η Σουηδία όπου το ποσοστό των χορτοφάγων φτάνει ακόμα και το 15%.
Βέβαια, λόγω του ότι ο όρος "χορτοφάγοι" είναι ασαφής, τους έστειλα ένα e-mail ζητώντας διευκρίνιση, και απάντησαν ότι το ποσοστό αφορά τους "vegetarian", ενώ για το ποσοστό των "vegan" δεν έχουν κάποιο σχετικό στοιχείο.
- σε ανάρτηση (7) που έγινε πριν από ένα μήνα (24 Σεπτεμβρίου 2021) από το businessdaily.gr, αναφέρεται ότι "το ποσοστό των vegan και vegetarian φτάνει το 4-5%", δηλαδή περίπου 400.000-500.000 άνθρωποι.
Λόγω του ότι το ποσοστό αφορά τόσο τους vegan όσο και τους vegetarian, έστειλα ένα e-mail διευκρίνισης στην συγκεκριμένη επιχείρηση.
3. ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
Το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα, ως αριθμός έχει σίγουρα την αξία του, αλλά δεν αποτυπώνει τις υποβόσκουσες δυναμικές που υπάρχουν, καθώς και τον ρυθμό αύξησης που διαμορφώνεται, τα οποία αποτελούν εξίσου σημαντικά δεδομένα διότι μπορούν να μας βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της μεγαλύτερης εικόνας.
Οι vegan καταναλωτές αντιπροσωπεύουν έναν ελκυστικό οικονομικό στόχο για την βιομηχανία τροφίμων (8). Πιο συγκεκριμένα, στην προηγούμενη ανάρτηση από το businessdaily.gr (7), αναφέρεται ότι "ο ρυθμός ανάπτυξης είναι τεράστιος. Στην Ευρώπη αναπτύσσεται με ρυθμούς 100% ετησίως, ενώ και στην Ελλάδα καταγράφεται ανοδική τάση".
Σύμφωνα με ανάρτηση από την ιστοσελίδα greekexports.org (9), η τάση στην Ελλάδα είναι συνεχώς αυξητική, ενώ υπολογίζεται ότι σήμερα το ποσοστό των νέων προϊόντων (που συμπεριλαμβάνουν ακόμα και τις καραμέλες - αντικατάσταση (10) της ζελατίνης με άγαρ και πηκτίνη) με το σήμα vegan ανέρχεται στο 25%, όταν το ποσοστό αυτό ήταν κάτω από το 1% στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, και κοντά στο 5% το 2015.
Όσον αφορά το φυτικό γάλα (ένας δείκτης που δεν είναι αμιγώς vegan διότι ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων που καταναλώνουν το φυτικό γάλα δεν είναι vegan, αλλά άνθρωποι που βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο προς την vegan διατροφή ή - κυρίως (11) - άνθρωποι που μειώνουν το κρέας και τα γαλακτοκομικά για λόγους περιβαλλοντικούς, ηθικούς και υγείας), έχει καταλάβει το 12% της αγοράς απέναντι στο ζωικό γάλα (Φεβρουάριος 2021) με διαρκώς έντονα αυξητικούς ρυθμούς, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 20% (12).
4. VEGAN LIFE FESTIVAL
Ένας ακόμα δείκτης που δείχνει τον ρυθμό αύξησης των vegan στην Ελλάδα είναι και η προσέλευση στο Vegan Life Festival, το οποίο την πρώτη χρονιά λειτουργίας του το 2016 προσέλκυσε 6.500 άτομα, ενώ το 2021 η επισκεψιμότητα έφτασε τους 38.000 ανθρώπους, ένα ποσοστό αύξησης σχεδόν 500%.
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, αυτή η προσέλευση το καθιστά ως το μεγαλύτερο Vegan Festival της Ευρώπης.
Σε μία επικοινωνία που είχα με τους διοργανωτές του Vegan Life Festival, μού έδωσαν μία εξαιρετική ιδέα: να επικοινωνήσω με τον διεθνή οδηγό χορτοφαγικών εστιατορίων HappyCow, o οποίος έχει παρουσία από το 1999, ώστε να δούμε τα στατιστικά που έχουν για την Ελλάδα.
Τους έστειλα ένα μήνυμα, και η απάντηση τους φαίνεται στην συνέχεια.
5. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΟΡΤΟΦΑΓΩΝ
Το 2021 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Ελλήνων Χορτοφάγων (HellasVeg) με στόχο να αναδείξει και να προωθήσει φυτοφαγία.
Οι δραστηριότητες του φαίνονται εδώ και αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φορέων για την φυτοφαγία.
6. VEGAN FIESTA HELLAS
Πλέον, υπάρχει μία ακόμα γιορτή αφιερωμένη στον βιγκανισμό και στην διάδοση του: η Vegan Fiesta Hellas.
Είναι ιδιαίτερα θετικό και ευχάριστο το ότι πληθαίνουν οι εκδηλώσεις για τον βιγκανισμό και δημιουργούνται καινούργιες πρωτοβουλίες.
7. VEGAN ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ
Ένα ακόμα γεγονός που δείχνει ότι το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα αυξάνεται, είναι το ότι αυξάνονται τα vegan εστιατόρια που ξεκινούν την λειτουργία τους όχι μόνο στις μεγάλες πόλεις, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον οδηγό χορτοφαγικών εστιατορίων HappyCow, στην Ελλάδα υπάρχουν 49 χορτοφαγικά εστιατόρια, και 40 vegan εστιατόρια. Για να δείτε σε ποιες ακριβώς περιοχές βρίσκονται, κάντε κλικ εδώ.
Για περισσότερα δεδομένα, έστειλα ένα σχετικό ερώτημα και στους ελληνικούς οδηγούς (Vegan Guide Greece και Vegan Times).
Δύο ακόμα γεγονότα που έχουν την αξία τους είναι τα εξής:
- Τον Οκτώβριο του 2019, το forbes δημοσίευσε ένα άρθρο (13) με τίτλο "the most vegan-friendly cities in the world", όπου παρέθετε τα ευρήματα από το ταξιδιωτικό πρακτορείο Hayes & Jarvis, το οποίο μελέτησε τις καταχωρήσεις του Tripadvisor στις 50 πιο δημοφιλείς πόλεις του κόσμου και κατέγραψε εκείνες με το υψηλότερο ποσοστό εστιατορίων φιλικών προς τους vegan, και στην πρώτη δεκάδα βρίσκεται η Αθήνα.
Το Δουβλίνο ίσως είναι η vegan πρωτεύουσα στον κόσμο της μαγειρικής δεδομένου ότι πάνω από το ένα πέμπτο (21,2%) των εστιατορίων της πόλης ταξινομούνται ως φιλικά προς τους vegan, κάτι που είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη. Η Αθήνα ήταν στην 8η θέση με ποσοστό 17,2%.
- Τον επόμενο μήνα, τον Νοέμβριο του 2019, ο δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι έχει στα σχέδια του έναν γαστρονομικό “χάρτη” (14) για τις vegan και vegetarian επιλογές, ο οποίος παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της 35ης έκθεσης τουρισμού Philoxenia. (Έστειλα ένα μήνυμα στον Δήμο Αθηναίων, ρωτώντας τους εάν σκοπεύουν να υλοποιήσουν μία αντίστοιχη πρωτοβουλία, και αναμένω απάντηση τους).
8. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑ
Ένα ιδιαίτερα ευχάριστο γεγονός ήταν η διενέργεια της πρώτης Vegan έρευνας (15) στην Ελλάδα που έλαβε χώρα το καλοκαίρι 2019, και τα ευρήματα της ανακοινώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020.
Παρόλο που αξίζει να την διαβάσετε ολόκληρη, εδώ θα παραθέσω μόνο τα ευρήματα που αφορούν το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα ανά ηλικία, και είναι το εξής:
- 18 έως 34 ετών => 51%,
- 35 έως 54 ετών => 42.1%.
Μία παρόμοια έρευνα, διενεργήθηκε σε 2.600 ανθρώπους σε 7 χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Βέλγιο, Γαλλία, Πορτογαλία, Δανία).
9. ΚΟΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ
Ένα ακόμα γεγονός που δείχνει ότι το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό, είναι και η ίδρυση του κόμματος για τα ζώα.
10. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Η φυτοφαγική διατροφή είναι μια παλιά-νέα (17) τάση στην χώρο της διατροφής. Η International Vegetarian Society ιδρύθηκε το 1908 και η πρώτη vegan society ξεκίνησε το 1944 (18).
Σύμφωνα με επιστημονική δημοσίευση του 2021, o vegan τρόπος ζωής αποτελεί παγκόσμια τάση. Έχει υπολογιστεί ότι, παγκοσμίως, περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι έχουν υιοθετήσει έναν vegetarian-vegan τρόπο ζωής (16).
Ο Παγκόσμιος Άτλας (2017) κατέταξε τις δέκα χώρες με το υψηλότερο ποσοστό φυτοφάγων στον κόσμο (31):
- Ινδία (38%),
- Ισραήλ (13%),
- Ταϊβάν (12%),
- Ιταλία (10%),
- Αυστρία (9%),
- Γερμανία (9%) ),
- Μεγάλη Βρετανία (9%),
- Βραζιλία (8%),
- Ιρλανδία (6%), και
- Αυστραλία (5%).
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημόσιας Γνώμης και Στατιστικής της Βραζιλίας (2018), το 14% του πληθυσμού ισχυρίζεται ότι είναι φυτοφάγοι, κάτι που αντιπροσωπεύει σχεδόν 30 εκατομμύρια Βραζιλιάνους και απεικονίζει μια σημαντική αύξηση του φυτοφαγικού πληθυσμού (31).
Η Vegetarierbund Deutschland e.V.1 υποστηρίζει ότι το 2015, 7,8 εκατομμύρια Γερμανοί ήταν χορτοφάγοι και 900.000 ήταν vegan, ενώ περίπου 2.000 χορτοφάγοι και 200 vegan εντάσσονται στην γερμανική χορτοφαγική κοινότητα κάθε μέρα (16).
Σύμφωνα με μία ειδική έκδοση, "The World in 2019", από τον Economist, το ενδιαφέρον για τον βιγκανισμό αυξάνεται στα ύψη, και το 2019 ανακηρύχθηκε ως "η χρονιά των Vegan" (19), ενώ ένα άρθρο που συντάχθηκε επίσης το 2019 από το The European Data Journalism Network με τίτλο "Η Ευρώπη γίνεται φυτοφαγική" (20) αναφέρει ότι εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει σοβαρά το περιβάλλον, δεν μπορεί πλέον να αγνοεί την σύνδεση μεταξύ της εκτροφής ζώων και των εκπομπών άνθρακα. Δεν είναι περίεργο ότι ένας αυξανόμενος αριθμός Ευρωπαίων γίνονται χορτοφάγοι ή vegan.
Στην Αυστραλία, 11,2% του πληθυσμού (21) είχε ταυτιστεί με τον βιγκανισμό το 2016, μία αύξηση 15% σε σύγκριση με το 2014. Παρόμοιες τάσεις έχουν παρατηρηθεί στην Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Γερμανία και στην Ασία, με την Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να έχουν δυναμικό ρόλο (22).
Σύμφωνα με άλλη επιστημονική δημοσίευση του 2020 (23), υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για την vegan διατροφή σε πολλές δυτικές χώρες, ενώ σύμφωνα με μία άλλη δημοσίευση (24) του ίδιου έτους, η vegan διατροφή είναι η πιο δημοφιλής διατροφή παγκοσμίως, με την vegan ωμοφαγία να εμφανίζει την πιο δυναμική αύξηση.
Στην Αγγλία τα άτομα που συμμετείχαν στο Veganuary του 2020 ήταν 350.000 (25), όταν το 2019 ήταν 250.000, δηλαδή μία αύξηση 40%.
Επίσης, από το 2014 έως το 2018 οι vegan στην Αγγλία αυξήθηκαν από 150.000 σε 600.000 (ποσοστό αύξησης 300%, ενώ αντιστοιχεί στο 1% του ενήλικου πληθυσμού). Στην Αμερική το ποσοστό των vegan είναι περίπου 2% (25), ενώ μία άλλη δημοσίευση αναφέρει ότι το 2017 αυτό το ποσοστό ανερχόταν στο 6% (31). Παράλληλα, μόνο στις ΗΠΑ, το 41% των καταναλωτών δήλωσε ότι μείωσε την πρόσληψη κρέατος (31).
Το γράφημα για τις αναζητήσεις του όρου "vegan", από το 2004 έως σήμερα, φαίνεται εδώ. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση, ανάμεσα σε 43 χώρες. Οι πρώτες 5 χώρες είναι Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδά, ΗΠΑ.
H φυτοφαγική διατροφή αποτελεί μια αυξανόμενη τάση και στους αθλητές (26), μία τάση που παρατηρείται γενικότερα στον χώρο της υγείας και της άσκησης (26).
Κλείνοντας, οι μακροπρόθεσμες τάσεις μείωσης (27) της κατανάλωσης ζωικού γάλακτος έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια με την αύξηση της κατανάλωσης φυτικού γάλακτος, το οποίο εμφανίζει ανοδική τάση (28), και ένα διεξοδικό άρθρο αναφέρει δεδομένα από το Global Market Insights, σύμφωνα με το οποίο το μέγεθος της αγοράς φυτικού γάλακτος ξεπέρασε τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 21 δισεκατομμύρια δολάρια, μία αύξηση 75%.
11. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Θετικά προς την αύξηση του ποσοστού των vegan στην Ελλάδα, λειτουργεί και το γεγονός ότι υπάρχει μία ολοένα αυξανόμενη τοποθέτηση φορέων και οργανισμών ανά τον κόσμο σχετικά με την vegan διατροφή, ενώ ειδικά στην Ελλάδα αυξάνονται συνεχώς οι ιατροί, οι διατροφολόγοι, καθώς και οι άλλες ειδικότητες επαγγελματιών υγείας που επισημαίνουν τα οφέλη της vegan διατροφής, ενώ σημαντική μερίδα εξ'αυτών υιοθετεί την vegetarian και την vegan διατροφή.
Πλέον, όλες οι ειδικότητες επαγγελματιών υγείας στην Ελλάδα έχουν vegan συναδέλφους, ή έστω vegan-friendly.
12. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Παρόλο που δεν είναι ακόμα εφικτό να γνωρίζουμε το ακριβές ποσοστό των vegan στην Ελλάδα, όπως υποδηλώνουν τα παραπάνω δεδομένα, το ποσοστό των ανθρώπων που υιοθετούν την την vegan διατροφή αυξάνεται κάθε ημέρα (32), και υπάρχει μία έκρηξη στις διατροφές που βασίζονται στην vegan διατροφή (33), γεγονός που με κάνει να είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος.
Ένα ακόμα παράδειγμα που επιβεβαιώνει αυτό το γεγονός είναι μία έρευνα (7.578 άτομα από 10 ευρωπαϊκές χώρες) που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2021, διεξήχθη με την συμμετοχή δύο πανεπιστημίων, και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένα από τα κύρια ευρήματα τους ήταν ότι "η μείωση ή η πλήρης διακοπή της κατανάλωσης κρέατος αποτελεί «το νέο φυσιολογικό στην Ευρώπη»".
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι οι νεότερες γενιές, όπως η Γενιά Z και οι Μιλένιαλ, αναζητούν ολοένα και περισσότερο επιλογές τροφίμων που είναι πιο υγιεινές και ηθικές, και ότι γενικά συνδέουν αυτά τα χαρακτηριστικά με φυτικά τρόφιμα. Επίσης, αυτές οι δύο γενιές ενθαρρύνουν τους γονείς τους τους να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος. Δείτε το πλήρες έγγραφο των 58 σελίδων, το οποίο εστιάζει κυρίως στους "flexitarian".
Σύμφωνα με το λεξικό του Cambridge "flexitarian" είναι "ένα άτομο που τρώει κυρίως χορτοφαγικά αλλά τρώει κρέας περιστασιακά", ενώ σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster "flexitarian" είναι "ένα άτομο του οποίου η συνήθως χωρίς κρέας διατροφή περιλαμβάνει περιστασιακά κρέας ή ψάρι".
Όλα αυτά τα δεδομένα δεν περνούν απαρατήρητα από τον κόσμο των επιχειρήσεων διότι αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία για αυτές.
Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, το ποσοστό των νέων προϊόντων με το σήμα vegan ανέρχεται στο 25%. Επίσης, μονάδες γαλακτοβιομηχανίας κλείνουν για να αντικατασταθούν από μονάδες φυτικού γάλακτος, ενώ πολλές πολυεθνικές επενδύουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να εντάξουν στο χαρτοφυλάκιο τους vegan προϊόντα, με κάποιες από αυτές να δηλώνουν ότι στοχεύουν να μετατραπούν σε αμιγώς vegan επιχειρήσεις.
Ο ρυθμός αύξησης του ποσοστού των vegan στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως παραμένει ιδιαίτερα υψηλός, και - μεσοσταθμικά - εκτιμώ ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 51% θα ακολουθεί κάποιος είδος φυτοφαγικής διατροφής (λάκτο-φυτοφαγία, ωό-φυτοφαγία, φυτοφαγία, βίγκαν, ωμοφαγία), ενώ στο υπόλοιπο 49% η πλειοψηφία θα είναι flexitarian, με το ποσοστό των κρεοφάγων που δεν σκοπεύουν να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος να περιορίζεται σημαντικά.
Επίσης, στις ηλικίες κάτω των 50 ετών, αυτό το ποσοστό θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο, και θα αυξάνει προοδευτικά όσο κατεβαίνει ο μέσος όρος ηλικίας.
Εάν, όμως, αντιληφθούμε πλήρως το πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα που υπάρχει με το περιβάλλον, τότε τα ανώτερα ποσοστά ίσως επιτευχθούν και νωρίτερα.
Η δημοτικότητα του βιγκανισμού έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό κατά τον 21ο αιώνα (1), συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων (2).
Η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για την αντιμετώπιση των ζώων από την βιομηχανία τροφίμων και ρούχων, τον σπισισμό, την προστασία του περιβάλλοντος, την βελτίωση της υγείας όπως είναι π.χ. η απώλεια βάρους, καθώς και άλλα σημαντικά ζητήματα (π.χ. οι άνθρωποι που "εργάζονται" στα σφαγεία) έχουν ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των vegan σε ολόκληρο τον κόσμο.
Δείτε και μία πρόσφατη ανασκόπηση 56 δημοσιεύσεων σχετικά με τα κίνητρα που έχουν άνθρωποι όταν υιοθετούν φυτοφαγικές διατροφές (3).
2. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τα ΜΜΜ έχουν ασχοληθεί με την vegan διατροφή ήδη από το 2009 (4), ενώ η πιο γνωστή πηγή που έχει χρησιμοποιηθεί κατ'επανάληψην ως παραπομπή για το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα είναι ένα άρθρο (5) που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2019 από το Αθηναϊκό - Μακεδονικό πρακτορείο ειδήσεων με τίτλο "Στο 0,8% του πληθυσμού και με ανοδική τάση οι Vegans στην Ελλάδα", δηλαδή περίπου 80.000 άνθρωποι.
Ωστόσο, λόγω του ότι η πηγή αυτού του δεδομένου είναι ο εκπρόσωπος μίας vegan επιχείρησης, έστειλα ένα e-mail ρωτώντας για την πηγή από την οποία αντλήθηκαν αυτά τα δεδομένα ή με ποιον τρόπο υπολογίστηκαν, και αναμένω την απάντηση τους.
Η απάντηση που μού έδωσαν είναι ότι αυτό το ποσοστό προήλθε κατόπιν δικής τους έρευνας, η οποία διήρκησε από το 2016 έως το 2018, και επικεντρώθηκε σε νομούς της βορείου Ελλάδος, ενώ σε κάποιους νομούς το ποσοστό αυτό ήταν 1%.
Στο ενδιάμεσο, αποφάσισα να αναζητήσω περισσότερες πηγές σχετικά με το ποσοστό στην Ελλάδα, και αφού έγραψα στην μηχανή αναζήτησης "ποσοστο vegan στην ελλαδα", διάβασα τα πρώτα 40 αποτελέσματα.
Προέκυψαν δύο πηγές που αναφέρουν συγκεκριμένο ποσοστό. Πιο συγκεκριμένα:
- σε ανάρτηση (6) που έγινε τον Οκτώβριο του 2019 από το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) με τίτλο "Ημέρα διατροφής 2019: Οι επτά αναδυόμενες Διατροφικές και Καταναλωτικές Τάσεις για την επόμενη δεκαετία (2020-2030)", η χορτοφαγία και η χορτοφαγική διατροφή αναφέρεται πρώτη, ενώ αναφέρεται ότι στην Ελλάδα το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν χορτοφάγοι είναι της τάξης του 3%, δηλαδή περίπου 300.000 άνθρωποι. Επίσης, αναφέρεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν χώρες όπως η Σουηδία όπου το ποσοστό των χορτοφάγων φτάνει ακόμα και το 15%.
Βέβαια, λόγω του ότι ο όρος "χορτοφάγοι" είναι ασαφής, τους έστειλα ένα e-mail ζητώντας διευκρίνιση, και απάντησαν ότι το ποσοστό αφορά τους "vegetarian", ενώ για το ποσοστό των "vegan" δεν έχουν κάποιο σχετικό στοιχείο.
- σε ανάρτηση (7) που έγινε πριν από ένα μήνα (24 Σεπτεμβρίου 2021) από το businessdaily.gr, αναφέρεται ότι "το ποσοστό των vegan και vegetarian φτάνει το 4-5%", δηλαδή περίπου 400.000-500.000 άνθρωποι.
Λόγω του ότι το ποσοστό αφορά τόσο τους vegan όσο και τους vegetarian, έστειλα ένα e-mail διευκρίνισης στην συγκεκριμένη επιχείρηση.
3. ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ
Το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα, ως αριθμός έχει σίγουρα την αξία του, αλλά δεν αποτυπώνει τις υποβόσκουσες δυναμικές που υπάρχουν, καθώς και τον ρυθμό αύξησης που διαμορφώνεται, τα οποία αποτελούν εξίσου σημαντικά δεδομένα διότι μπορούν να μας βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της μεγαλύτερης εικόνας.
Οι vegan καταναλωτές αντιπροσωπεύουν έναν ελκυστικό οικονομικό στόχο για την βιομηχανία τροφίμων (8). Πιο συγκεκριμένα, στην προηγούμενη ανάρτηση από το businessdaily.gr (7), αναφέρεται ότι "ο ρυθμός ανάπτυξης είναι τεράστιος. Στην Ευρώπη αναπτύσσεται με ρυθμούς 100% ετησίως, ενώ και στην Ελλάδα καταγράφεται ανοδική τάση".
Σύμφωνα με ανάρτηση από την ιστοσελίδα greekexports.org (9), η τάση στην Ελλάδα είναι συνεχώς αυξητική, ενώ υπολογίζεται ότι σήμερα το ποσοστό των νέων προϊόντων (που συμπεριλαμβάνουν ακόμα και τις καραμέλες - αντικατάσταση (10) της ζελατίνης με άγαρ και πηκτίνη) με το σήμα vegan ανέρχεται στο 25%, όταν το ποσοστό αυτό ήταν κάτω από το 1% στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, και κοντά στο 5% το 2015.
Όσον αφορά το φυτικό γάλα (ένας δείκτης που δεν είναι αμιγώς vegan διότι ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων που καταναλώνουν το φυτικό γάλα δεν είναι vegan, αλλά άνθρωποι που βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο προς την vegan διατροφή ή - κυρίως (11) - άνθρωποι που μειώνουν το κρέας και τα γαλακτοκομικά για λόγους περιβαλλοντικούς, ηθικούς και υγείας), έχει καταλάβει το 12% της αγοράς απέναντι στο ζωικό γάλα (Φεβρουάριος 2021) με διαρκώς έντονα αυξητικούς ρυθμούς, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 20% (12).
4. VEGAN LIFE FESTIVAL
Ένας ακόμα δείκτης που δείχνει τον ρυθμό αύξησης των vegan στην Ελλάδα είναι και η προσέλευση στο Vegan Life Festival, το οποίο την πρώτη χρονιά λειτουργίας του το 2016 προσέλκυσε 6.500 άτομα, ενώ το 2021 η επισκεψιμότητα έφτασε τους 38.000 ανθρώπους, ένα ποσοστό αύξησης σχεδόν 500%.
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, αυτή η προσέλευση το καθιστά ως το μεγαλύτερο Vegan Festival της Ευρώπης.
Σε μία επικοινωνία που είχα με τους διοργανωτές του Vegan Life Festival, μού έδωσαν μία εξαιρετική ιδέα: να επικοινωνήσω με τον διεθνή οδηγό χορτοφαγικών εστιατορίων HappyCow, o οποίος έχει παρουσία από το 1999, ώστε να δούμε τα στατιστικά που έχουν για την Ελλάδα.
Τους έστειλα ένα μήνυμα, και η απάντηση τους φαίνεται στην συνέχεια.
5. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΟΡΤΟΦΑΓΩΝ
Το 2021 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Ελλήνων Χορτοφάγων (HellasVeg) με στόχο να αναδείξει και να προωθήσει φυτοφαγία.
Οι δραστηριότητες του φαίνονται εδώ και αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φορέων για την φυτοφαγία.
6. VEGAN FIESTA HELLAS
Πλέον, υπάρχει μία ακόμα γιορτή αφιερωμένη στον βιγκανισμό και στην διάδοση του: η Vegan Fiesta Hellas.
Είναι ιδιαίτερα θετικό και ευχάριστο το ότι πληθαίνουν οι εκδηλώσεις για τον βιγκανισμό και δημιουργούνται καινούργιες πρωτοβουλίες.
7. VEGAN ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ
Ένα ακόμα γεγονός που δείχνει ότι το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα αυξάνεται, είναι το ότι αυξάνονται τα vegan εστιατόρια που ξεκινούν την λειτουργία τους όχι μόνο στις μεγάλες πόλεις, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον οδηγό χορτοφαγικών εστιατορίων HappyCow, στην Ελλάδα υπάρχουν 49 χορτοφαγικά εστιατόρια, και 40 vegan εστιατόρια. Για να δείτε σε ποιες ακριβώς περιοχές βρίσκονται, κάντε κλικ εδώ.
Για περισσότερα δεδομένα, έστειλα ένα σχετικό ερώτημα και στους ελληνικούς οδηγούς (Vegan Guide Greece και Vegan Times).
Δύο ακόμα γεγονότα που έχουν την αξία τους είναι τα εξής:
- Τον Οκτώβριο του 2019, το forbes δημοσίευσε ένα άρθρο (13) με τίτλο "the most vegan-friendly cities in the world", όπου παρέθετε τα ευρήματα από το ταξιδιωτικό πρακτορείο Hayes & Jarvis, το οποίο μελέτησε τις καταχωρήσεις του Tripadvisor στις 50 πιο δημοφιλείς πόλεις του κόσμου και κατέγραψε εκείνες με το υψηλότερο ποσοστό εστιατορίων φιλικών προς τους vegan, και στην πρώτη δεκάδα βρίσκεται η Αθήνα.
Το Δουβλίνο ίσως είναι η vegan πρωτεύουσα στον κόσμο της μαγειρικής δεδομένου ότι πάνω από το ένα πέμπτο (21,2%) των εστιατορίων της πόλης ταξινομούνται ως φιλικά προς τους vegan, κάτι που είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη. Η Αθήνα ήταν στην 8η θέση με ποσοστό 17,2%.
- Τον επόμενο μήνα, τον Νοέμβριο του 2019, ο δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι έχει στα σχέδια του έναν γαστρονομικό “χάρτη” (14) για τις vegan και vegetarian επιλογές, ο οποίος παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της 35ης έκθεσης τουρισμού Philoxenia. (Έστειλα ένα μήνυμα στον Δήμο Αθηναίων, ρωτώντας τους εάν σκοπεύουν να υλοποιήσουν μία αντίστοιχη πρωτοβουλία, και αναμένω απάντηση τους).
8. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑ
Ένα ιδιαίτερα ευχάριστο γεγονός ήταν η διενέργεια της πρώτης Vegan έρευνας (15) στην Ελλάδα που έλαβε χώρα το καλοκαίρι 2019, και τα ευρήματα της ανακοινώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020.
Παρόλο που αξίζει να την διαβάσετε ολόκληρη, εδώ θα παραθέσω μόνο τα ευρήματα που αφορούν το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα ανά ηλικία, και είναι το εξής:
- 18 έως 34 ετών => 51%,
- 35 έως 54 ετών => 42.1%.
Μία παρόμοια έρευνα, διενεργήθηκε σε 2.600 ανθρώπους σε 7 χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Βέλγιο, Γαλλία, Πορτογαλία, Δανία).
9. ΚΟΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ
Ένα ακόμα γεγονός που δείχνει ότι το ποσοστό των vegan στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό, είναι και η ίδρυση του κόμματος για τα ζώα.
10. ΠΟΣΟΣΤΟ VEGAN ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Η φυτοφαγική διατροφή είναι μια παλιά-νέα (17) τάση στην χώρο της διατροφής. Η International Vegetarian Society ιδρύθηκε το 1908 και η πρώτη vegan society ξεκίνησε το 1944 (18).
Σύμφωνα με επιστημονική δημοσίευση του 2021, o vegan τρόπος ζωής αποτελεί παγκόσμια τάση. Έχει υπολογιστεί ότι, παγκοσμίως, περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι έχουν υιοθετήσει έναν vegetarian-vegan τρόπο ζωής (16).
Ο Παγκόσμιος Άτλας (2017) κατέταξε τις δέκα χώρες με το υψηλότερο ποσοστό φυτοφάγων στον κόσμο (31):
- Ινδία (38%),
- Ισραήλ (13%),
- Ταϊβάν (12%),
- Ιταλία (10%),
- Αυστρία (9%),
- Γερμανία (9%) ),
- Μεγάλη Βρετανία (9%),
- Βραζιλία (8%),
- Ιρλανδία (6%), και
- Αυστραλία (5%).
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημόσιας Γνώμης και Στατιστικής της Βραζιλίας (2018), το 14% του πληθυσμού ισχυρίζεται ότι είναι φυτοφάγοι, κάτι που αντιπροσωπεύει σχεδόν 30 εκατομμύρια Βραζιλιάνους και απεικονίζει μια σημαντική αύξηση του φυτοφαγικού πληθυσμού (31).
Η Vegetarierbund Deutschland e.V.1 υποστηρίζει ότι το 2015, 7,8 εκατομμύρια Γερμανοί ήταν χορτοφάγοι και 900.000 ήταν vegan, ενώ περίπου 2.000 χορτοφάγοι και 200 vegan εντάσσονται στην γερμανική χορτοφαγική κοινότητα κάθε μέρα (16).
Σύμφωνα με μία ειδική έκδοση, "The World in 2019", από τον Economist, το ενδιαφέρον για τον βιγκανισμό αυξάνεται στα ύψη, και το 2019 ανακηρύχθηκε ως "η χρονιά των Vegan" (19), ενώ ένα άρθρο που συντάχθηκε επίσης το 2019 από το The European Data Journalism Network με τίτλο "Η Ευρώπη γίνεται φυτοφαγική" (20) αναφέρει ότι εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει σοβαρά το περιβάλλον, δεν μπορεί πλέον να αγνοεί την σύνδεση μεταξύ της εκτροφής ζώων και των εκπομπών άνθρακα. Δεν είναι περίεργο ότι ένας αυξανόμενος αριθμός Ευρωπαίων γίνονται χορτοφάγοι ή vegan.
Στην Αυστραλία, 11,2% του πληθυσμού (21) είχε ταυτιστεί με τον βιγκανισμό το 2016, μία αύξηση 15% σε σύγκριση με το 2014. Παρόμοιες τάσεις έχουν παρατηρηθεί στην Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Γερμανία και στην Ασία, με την Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να έχουν δυναμικό ρόλο (22).
Σύμφωνα με άλλη επιστημονική δημοσίευση του 2020 (23), υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για την vegan διατροφή σε πολλές δυτικές χώρες, ενώ σύμφωνα με μία άλλη δημοσίευση (24) του ίδιου έτους, η vegan διατροφή είναι η πιο δημοφιλής διατροφή παγκοσμίως, με την vegan ωμοφαγία να εμφανίζει την πιο δυναμική αύξηση.
Στην Αγγλία τα άτομα που συμμετείχαν στο Veganuary του 2020 ήταν 350.000 (25), όταν το 2019 ήταν 250.000, δηλαδή μία αύξηση 40%.
Επίσης, από το 2014 έως το 2018 οι vegan στην Αγγλία αυξήθηκαν από 150.000 σε 600.000 (ποσοστό αύξησης 300%, ενώ αντιστοιχεί στο 1% του ενήλικου πληθυσμού). Στην Αμερική το ποσοστό των vegan είναι περίπου 2% (25), ενώ μία άλλη δημοσίευση αναφέρει ότι το 2017 αυτό το ποσοστό ανερχόταν στο 6% (31). Παράλληλα, μόνο στις ΗΠΑ, το 41% των καταναλωτών δήλωσε ότι μείωσε την πρόσληψη κρέατος (31).
Το γράφημα για τις αναζητήσεις του όρου "vegan", από το 2004 έως σήμερα, φαίνεται εδώ. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση, ανάμεσα σε 43 χώρες. Οι πρώτες 5 χώρες είναι Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδά, ΗΠΑ.
H φυτοφαγική διατροφή αποτελεί μια αυξανόμενη τάση και στους αθλητές (26), μία τάση που παρατηρείται γενικότερα στον χώρο της υγείας και της άσκησης (26).
Κλείνοντας, οι μακροπρόθεσμες τάσεις μείωσης (27) της κατανάλωσης ζωικού γάλακτος έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια με την αύξηση της κατανάλωσης φυτικού γάλακτος, το οποίο εμφανίζει ανοδική τάση (28), και ένα διεξοδικό άρθρο αναφέρει δεδομένα από το Global Market Insights, σύμφωνα με το οποίο το μέγεθος της αγοράς φυτικού γάλακτος ξεπέρασε τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 21 δισεκατομμύρια δολάρια, μία αύξηση 75%.
11. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Θετικά προς την αύξηση του ποσοστού των vegan στην Ελλάδα, λειτουργεί και το γεγονός ότι υπάρχει μία ολοένα αυξανόμενη τοποθέτηση φορέων και οργανισμών ανά τον κόσμο σχετικά με την vegan διατροφή, ενώ ειδικά στην Ελλάδα αυξάνονται συνεχώς οι ιατροί, οι διατροφολόγοι, καθώς και οι άλλες ειδικότητες επαγγελματιών υγείας που επισημαίνουν τα οφέλη της vegan διατροφής, ενώ σημαντική μερίδα εξ'αυτών υιοθετεί την vegetarian και την vegan διατροφή.
Πλέον, όλες οι ειδικότητες επαγγελματιών υγείας στην Ελλάδα έχουν vegan συναδέλφους, ή έστω vegan-friendly.
12. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Παρόλο που δεν είναι ακόμα εφικτό να γνωρίζουμε το ακριβές ποσοστό των vegan στην Ελλάδα, όπως υποδηλώνουν τα παραπάνω δεδομένα, το ποσοστό των ανθρώπων που υιοθετούν την την vegan διατροφή αυξάνεται κάθε ημέρα (32), και υπάρχει μία έκρηξη στις διατροφές που βασίζονται στην vegan διατροφή (33), γεγονός που με κάνει να είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος.
Ένα ακόμα παράδειγμα που επιβεβαιώνει αυτό το γεγονός είναι μία έρευνα (7.578 άτομα από 10 ευρωπαϊκές χώρες) που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2021, διεξήχθη με την συμμετοχή δύο πανεπιστημίων, και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένα από τα κύρια ευρήματα τους ήταν ότι "η μείωση ή η πλήρης διακοπή της κατανάλωσης κρέατος αποτελεί «το νέο φυσιολογικό στην Ευρώπη»".
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι οι νεότερες γενιές, όπως η Γενιά Z και οι Μιλένιαλ, αναζητούν ολοένα και περισσότερο επιλογές τροφίμων που είναι πιο υγιεινές και ηθικές, και ότι γενικά συνδέουν αυτά τα χαρακτηριστικά με φυτικά τρόφιμα. Επίσης, αυτές οι δύο γενιές ενθαρρύνουν τους γονείς τους τους να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος. Δείτε το πλήρες έγγραφο των 58 σελίδων, το οποίο εστιάζει κυρίως στους "flexitarian".
Σύμφωνα με το λεξικό του Cambridge "flexitarian" είναι "ένα άτομο που τρώει κυρίως χορτοφαγικά αλλά τρώει κρέας περιστασιακά", ενώ σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster "flexitarian" είναι "ένα άτομο του οποίου η συνήθως χωρίς κρέας διατροφή περιλαμβάνει περιστασιακά κρέας ή ψάρι".
Όλα αυτά τα δεδομένα δεν περνούν απαρατήρητα από τον κόσμο των επιχειρήσεων διότι αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία για αυτές.
Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, το ποσοστό των νέων προϊόντων με το σήμα vegan ανέρχεται στο 25%. Επίσης, μονάδες γαλακτοβιομηχανίας κλείνουν για να αντικατασταθούν από μονάδες φυτικού γάλακτος, ενώ πολλές πολυεθνικές επενδύουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να εντάξουν στο χαρτοφυλάκιο τους vegan προϊόντα, με κάποιες από αυτές να δηλώνουν ότι στοχεύουν να μετατραπούν σε αμιγώς vegan επιχειρήσεις.
Ο ρυθμός αύξησης του ποσοστού των vegan στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως παραμένει ιδιαίτερα υψηλός, και - μεσοσταθμικά - εκτιμώ ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 51% θα ακολουθεί κάποιος είδος φυτοφαγικής διατροφής (λάκτο-φυτοφαγία, ωό-φυτοφαγία, φυτοφαγία, βίγκαν, ωμοφαγία), ενώ στο υπόλοιπο 49% η πλειοψηφία θα είναι flexitarian, με το ποσοστό των κρεοφάγων που δεν σκοπεύουν να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος να περιορίζεται σημαντικά.
Επίσης, στις ηλικίες κάτω των 50 ετών, αυτό το ποσοστό θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο, και θα αυξάνει προοδευτικά όσο κατεβαίνει ο μέσος όρος ηλικίας.
Εάν, όμως, αντιληφθούμε πλήρως το πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα που υπάρχει με το περιβάλλον, τότε τα ανώτερα ποσοστά ίσως επιτευχθούν και νωρίτερα.
13. Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΟΤΙ Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΘΑ ΓΙΝΕΙ VEGAN ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2075
Το ChatGPT προβλέπει τα βήματα όπου ο κόσμος θα γίνει vegan έως το 2075. Αυτό οφείλεται στους αριθμούς ρεκόρ των περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένων νέων ανθρώπων που αντικαθιστούν το κρέας με φυτικές επιλογές. Πηγή: 1. https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-12716977/ai-chatgpt-predicts-world-vegan-gen-z-millennials.html 2. https://www.naftemporiki.gr/green/living/1533776/to-chatgpt-provlepei-oti-i-anthropotita-tha-ginei-vegan/ |
ΥΓ. VEGAN ΡΟΥΧΑ/ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ
Κατά κανόνα, η vegan διατροφή είναι πρώτη γνωριμία με τον βιγκανισμό. Δύο από τους βασικότερους πυλώνες που ακολουθούν, είναι τα ρούχα και τα παπούτσια. Δείτε τις 2 σχετικές αναρτήσεις:
1. vegan ρούχα,
2. vegan παπούτσια.
ΝΑΙ, ΑΛΛΑ...
1. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι επιβλαβής
Αρκετές φορές μού έχει αναφερθεί ότι η φυτοφαγία είναι "επιβλαβής" ή "επικίνδυνη" ή "ανεπαρκής" ή άλλα παρόμοια σχόλια.
Σε αυτό το σχόλιο, απαντάω με την εξής ερώτηση:
αφού είναι "επιβλαβής" τότε πώς εξηγείς το γεγονός ότι η φυτοφαγία είναι η ΜΟΝΑΔΙΚΗ διατροφή που έχει ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ σε ανθρώπινες μελέτες ότι αναστρέφει :
- τον διαβήτη*,
- τις καρδιοπάθειες*, και
- την παχυσαρκία* ;
Όχι απλά καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου, όχι απλά την κρατάει σταθερή, αλλά την αναστρέφει.
*οι επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς φαίνονται εδώ.
2. Ναι, αλλά το κόκκινο κρέας είναι υγιεινό
Το φρέσκο-νωπό κόκκινο κρέας, είτε συμβατικό είτε βιολογικό, αυξάνει σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο για διάφορα είδη καρκίνου. Αυτό αναγνωρίζεται τόσο από την ίδια την κρεατοβιομηχανία όσο και από έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό επιστημονικών φορέων και οργανισμών.*
Επίσης, το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη 2 και διαβήτη κύησης, ρευματοειδή αρθρίτιδα, κατάθλιψη και άλλες παθήσεις όπως καρδιαγγειακά, ψωρίαση, λειχήνα, νεφρικές παθήσεις, καθώς και θνησιμότητα από κάθε αιτία.
Συνεπώς, δεν είναι λογικό να ισχυριζόμαστε ότι το κόκκινο κρέας είναι υγιεινό. Απεναντίας, είναι εξαιρετικά επιβλαβές και ιδιαίτερα νοσογόνο, και χρειάζεται να το αντικαταστήσουμε, ιδανικά με όσπρια (16+ είδη), τα οποία όχι μόνο δεν προκαλούν καρκίνο, αλλά απεναντίας προστατεύουν από αυτόν (ενδεικτικές πηγές για την προστατευτική επίδραση των οσπίρων εδώ και εδώ).
*οι επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό φαίνονται εδώ.
3. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι παρά φύσιν, κοίτα τους κυνόδοντες που έχουμε
Αφού είναι παρά φύσιν τότε πώς εξηγείς το γεγονός ότι η φυτοφαγία είναι η μοναδική διατροφή που έχει αποδείξει σε ανθρώπινες μελέτες ότι αναστρέφει τον διαβήτη, τις καρδιοπάθειες, και την παχυσαρκία ;
Επίσης, περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανθρώπινη ανατομία φαίνονται εδώ.
4. Ναι, αλλά διάβασα για έναν βίγκαν που, όταν ξεκίνησε την φυτοφαγία, εμφάνισε προβλήματα υγείας
Σε αυτόν τον βίγκαν που διάβασες, πρόσθεσε και εμένα.
Όταν ξεκίνησα την φυτοφαγία τον Μάρτιο του 2013, διέκοψα όλα τα ζωικά χωρίς όμως να τα αντικαταστήσω με φυτικά. Συνταγή για σίγουρη αποτυχία.
Το αποτέλεσμα ;
Μετά από λίγους μήνες το πρόσωπο μου ήταν τόσο χλωμό που κάποια στιγμή μία γειτόνισσα πήρε το θάρρος και με ρώτησε αν είμαι άρρωστος, είχα συνεχώς μία διανοητική ομίχλη, κουραζόμουν μετά από περπάτημα μόλις 1 χιλιομέτρου, οι αιματολογικές εξετάσεις μου ήταν χάλια, και έχασα τόσα κιλά που έμοιαζα με τον Όσιο Ονούφριο.
Συνεπώς, είχα 2 επιλογές:
α. να επαναφέρω τα ζωικά, ή
β. να απευθυνθώ στους ειδικούς στην βίγκαν διατροφή.
Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν την 1η επιλογή, ενώ κάποιοι άλλοι επιλέγουν την 2η επιλογή.
Επέλεξα την 2η επιλογή, και προοδευτικά έγινε αποκατάσταση σε όλα: το χρώμα του προσώπου μου επανήλθε στο φυσιολογικό, η διανοητική ομίχλη εξαφανίστηκε, η αντοχή μου στο περπάτημα επανήλθε στα συνηθισμένα επίπεδα, οι αιματολογικές εξετάσεις επέστρεψαν στα φυσιολογικά επίπεδα, και το βάρος μου ομαλοποιήθηκε όχι απλά εντός του φυσιολογικού, αλλά εντός του βέλτιστου Δείκτη Μάζας Σώματος (20-22).
Συνεπώς, η λύση δεν είναι να επανέλθουμε στα ζωικά, αλλά να ενημερωθούμε σωστά από αξιόπιστες πηγές.
Όταν ξεκινάς κάτι καινούργιο, χρειάζεσαι υποστήριξη και καθοδήγηση τόσο για το επιστημονικό κομμάτι όσο και για τα μικρά και τα καθημερινά, αλλιώς είναι πολύ πιθανό να σου συμβεί αυτό που συνέβη σε εμένα αλλά και στον βίγκαν που διάβασες.
5. Ναι, αλλά το γάλα αμυγδάλου απαιτεί πολύ νερό σε σύγκριση με της αγελάδος
Αυτό τώρα είναι επιχείρημα εναντίον της φυτοφαγίας ;
Επειδή το αμυγδαλόγαλο απαιτεί πολύ νερό, αυτό σημαίνει ότι η φυτοφαγία, στο σύνολο της, δεν αποτελεί την πιο βιώσιμη διατροφική επιλογή ;
Σε κάθε περίπτωση, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες σου για το αμυγδαλόγαλο θα απαντηθούν αναλυτικά και στην συνέχεια θα τεθούν στο κατάλληλο πλαίσιο ώστε να δεις την μεγαλύτερη εικόνα.
α. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με γάλα αγελάδος
β. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με κόκκινο κρέας
γ. σύγκριση κόκκινου κρέατος με όσπρια
δ. επιπτώσεις και αντίκτυπος της κτηνοτροφίας
ε. σύγκριση φυτοφαγίας και ζωοφαγίας
α. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με γάλα αγελάδος
Αρχικά, η πηγή που σε ενημέρωσε για το ότι το αμυγδαλόγαλο απαιτεί πολύ νερό, σου ανέφερε την μισή αλήθεια. Για την ακρίβεια σου ανέφερε το 1/5 της αλήθειας.
Παρόλο που δεν υπάρχει ομοφωνία, οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι το αμυγδαλόγαλο απαιτεί περισσότερο νερό, σε σύγκριση με της αγελάδος.
Ωστόσο, σε σύγκριση με τα αμύγδαλα, η αγελάδα :
1. προκαλεί πολλαπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου,
2. απαιτεί πολύ μεγαλύτερες εκτάσεις γης,
3. έχει πολλαπλάσιο αντίκτυπο στο φαινόμενο του ευτροφισμού, και
4. παράγει κόπρανα, τα οποία επιμολύνουν αέρα, έδαφος, υπέδαφος, νερό. Σου θυμίζω ότι η αγελάδα ζυγίζει 600-800 κιλά, άρα αναλογίσου πόσα κιλά... κοπράνων παράγει, κάθε ημέρα.
Συνεπώς, εάν συνεκτιμήσουμε και τους υπόλοιπους 4 δείκτες (και όχι μόνο τις απαιτήσεις σε νερό), διαπιστώνουμε ότι το αμυγδαλόγαλο είναι μακράν βιωσιμότερη επιλογή.
Επιπρόσθετα, μπορείς πάντα να επιλέξεις κάποιο από τα υπόλοιπα φυτικά γάλατα, τα οποία έχουν σημαντικά μικρότερες ανάγκες σε νερό, σε σύγκριση με το αμυγδαλόγαλο.
Βέβαια, εδώ τίθεται ένα εύλογο ερώτημα : γιατί πίνεις γάλα ;
Το μοναδικό γάλα που χρειαζόμαστε είναι το γάλα της μητέρας μας και μόνο κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Επίσης, το γάλα είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία, δες εδώ ορισμένα δεδομένα, και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει o ιατρός Milton Mills: "Το να πίνεις γάλα για θρεπτικά συστατικά είναι σαν να εισπνέεις τον καπνό του τσιγάρου για οξυγόνο".
Στην βίγκαν διατροφή, οι ανάγκες σε ασβέστιο καλύπτονται πολύ εύκολα από τις τροφές, δεν χρειάζεσαι να λαμβάνεις κανένα φυτικό γάλα, το οποίο είναι καθαρά προαιρετικό.
Φυτικές τροφές πλούσιες σε ασβέστιο φαίνονται εδώ, αν και το καλύτερο εργαλείο είναι το cronometer (εδώ και εδώ φαίνονται οι λόγοι).
β. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με κόκκινο κρέας
Έχοντας πει αυτά, αφού έχεις περιβαλλοντικές ανησυχίες, τότε αυτό αποτελεί έναν ακόμα λόγο για να βγάλεις το κόκκινο κρέας από την ζωή σου.
Σύμφωνα με αυτήν την πηγή, για κάθε λίτρο αμυγδαλόγαλου απαιτούνται 123 κιλά νερού. Για την παραγωγή 1 κιλού βόειου κρέατος απαιτούνται 15.000 έως 15.400 λίτρα νερό.
Εν ολίγοις, 1 κιλό βόειου κρέατος απαιτεί 100+ περισσότερο νερό.
γ. σύγκριση κόκκινου κρέατος με όσπρια
Βέβαια, το σωστό είναι να κάνουμε ομοειδής συγκρίσεις, δηλαδή να μην συγκρίνουμε το βοδινό με το αμυγδαλόγαλο αλλά με τα όσπρια.
Συνεπώς, τα δεδομένα έχουν ως εξής: σε σύγκριση με την παραγωγή 1 κιλού πρωτεΐνης από βόειο κρέας, για να παραχθεί 1 κιλό πρωτεΐνης από όσπρια απαιτούνται περίπου :
- 18 φορές λιγότερη γη,
- 10 φορές λιγότερο νερό,
- 9 φορές λιγότερα καύσιμα,
- 12 φορές λιγότερα λιπάσματα, και
- 10 φορές λιγότερα φυτοφάρμακα.
δ. επιπτώσεις και αντίκτυπος της κτηνοτροφίας
Η κτηνοτροφία αντιπροσωπεύει το 80% της συνολικής ανθρωπογενούς χρήσης της γης.
Η κατανάλωση ζωικών είναι μια από τις πιο ισχυρές αρνητικές δυνάμεις που επηρεάζουν την διατήρηση των χερσαίων οικοσυστημάτων και της βιολογικής ποικιλότητας. Η κτηνοτροφία είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας απώλειας οικοτόπων. Η κτηνοτροφία είναι επίσης η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας του εδάφους, της ρύπανσης των υδάτων και των θρεπτικών ουσιών και της μείωσης της πανίδας.
Παρόλο που είναι διαθέσιμες νέες τεχνολογίες στην κτηνοτροφία, μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν μόνο κατά 9,33%.
Ως εκ τούτου, για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου η φυτοφαγία είναι μακράν πιο αποτελεσματική από τις νέες τεχνολογίες διότι, όπως θα δούμε πιο κάτω, η μείωση που προσφέρει η βίγκαν διατροφή είναι τουλάχιστον 67%, και όχι 9,33%.
Επίσης, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι, παγκοσμίως, υπάρχουν 70 δισεκατομμύρια ζώα (10 φορές περισσότερα από τον ανθρώπινο πληθυσμό), τα οποία παράγουν κ α θ η μ ε ρ ι ν ά δισεκατομμύρια τόνους κοπράνων.
Αυτοί οι τόνοι... κοπράνων πλημμυρίζουν τον πλανήτη επιμολύνοντας τον μέσω αρκετών οδών όπως :
- έδαφος,
- υπέδαφος,
- υδάτινοι πόροι, και
- αέρας, εκτός
- από τις ζωονόσους που προκαλούν.
Στον αντίποδα, τα φυτά δεν παράγουν κόπρανα.
Συνεπώς, με την βίγκαν διατροφή αυτό το επιτακτικό και σημαντικό πρόβλημα απαλείφεται πλήρως.
Η μειωμένη κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών είναι απαραίτητη για την επίτευξη του στόχου των 2°C. Αυτή η μείωση χρειάζεται να είναι τουλάχιστον 50%, αν και οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι - εάν δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης - όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά θα αυξηθεί 32% στις αναπτυσσόμενες χώρες και 14% στις αναπτυγμένες χώρες.
Στο βιβλίο με τίτλο "Επίπτωση της κατανάλωσης κρέατος στην υγεία και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα" αναφέρεται ότι "ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να αντιστραφεί η κλιματική αλλαγή πριν να είναι πολύ αργά είναι να αντικατασταθεί μια σημαντική ποσότητα των σημερινών κτηνοτροφικών προϊόντων με καλύτερες εναλλακτικές λύσεις".
ε. σύγκριση φυτοφαγίας και ζωοφαγίας
Μελέτες αξιολόγησαν «βιώσιμες δίαιτες» και ανέφεραν ότι οι μεγαλύτερες μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι με την βίγκαν διατροφή (μείωση 67% ενώ άλλες μελέτες ανέφεραν 81,4%). Σε παρόμοια ευρήματα για την βίγκαν διατροφή κατέληξε και μία άλλη μελέτη που αξιολόγησε 14 βιώσιμες διατροφές.
Μία άλλη μελέτη ανέφερε ότι μία διατροφή που περιείχε περισσότερα ζωικά προϊόντα απαιτεί επιπλέον 10.252 λίτρα νερού, 186 γραμμάρια λιπάσματος και 6 γραμμάρια φυτοφαρμάκων την εβδομάδα, σε σύγκριση με μία διατροφή που περιείχε λιγότερα ζωικά προϊόντα.
Αναλογίσου πόσο μεγαλύτερα θα ήταν τα οφέλη εάν αντί για "διατροφή που περιείχε λιγότερα ζωικά προϊόντα" είχε χρησιμοποιηθεί η βίγκαν διατροφή.
Ορισμένες ομάδες τροφίμων έχουν πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις σε πόρους και, ως εκ τούτου, πολύ μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με τα ζωικά να έχουν γενικά τις μεγαλύτερες επιπτώσεις και τα φυτικά να έχουν τις λιγότερες.
Η φυτoφαγία έχει λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης νερού, της χρήσης ενέργειας, των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων.
Συμπερασματικά, όσο λιγότερα είναι τα ζωικά και όσο περισσότερα είναι τα φυτικά, τόσο χαμηλότερη είναι η περιβαλλοντική βλάβη και οι απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, ενώ τα μέγιστα οφέλη επιτυγχάνονται με την βίγκαν διατροφή, όταν δηλαδή τα ζωικά είναι 0% και τα φυτικά είναι 100%.
Στην βίγκαν διατροφή που, αντί για αμυγδαλόγαλο, επιλέγεται κάποιο άλλο φυτικό γάλα, τότε τα περιβαλλοντικά οφέλη θα είναι ακόμα μεγαλύτερα.
6. Ναι, αλλά τα φυτά έχουν φυτοφάρμακα και είναι και μεταλλαγμένα
Σχετικά με τα φυτοφάρμακα
Τα φυτοφάρμακα με προβληματίζουν και εμένα, και για αυτόν τον λόγο προσπαθώ να αγοράζω αρκετά βιολογικά τρόφιμα, αν και δεν είναι οικονομικά εφικτό να κάνω μία 100% βιολογική διατροφή.
Ωστόσο, ας βάλουμε τα πράγματα στο κατάλληλο πλαίσιο:
Αρχικά, τα οφέλη των φυτών είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητα, και αυτά τα οφέλη έχουν προκύψει από μελέτες που έγιναν όχι με βιολογικά φυτά, αλλά με συμβατικά φυτά.
Αυτό σημαίνει ότι τα φυτά, παρόλο που έχουν φυτοφάρμακα, εμφανίζουν συνολικές επιδράσεις στην υγεία, οι οποίες όχι μόνο αντισταθμίζουν τα φυτοφάρμακα, αλλά επιπρόσθετα αφήνουν και θετικό αποτύπωμα.
Εν ολίγοις, τα φυτά, ακόμα και με τα φυτοφάρμακα, χρειάζεται να τα έχουμε στην διατροφή μας διότι όχι μόνο δεν βλάπτουν την υγεία, αλλά απεναντίας την ωφελούν.
Δεύτερον, σε ανησυχούν τα φυτά που τρώμε εμείς, αλλά δεν σε ανησυχεί η αγελάδα που τρως ;
Με τι ταΐζεται η αγελάδα, αν όχι με φυτά ;
Επίσης, τι ποσότητες τρωμε εμείς και τι ποσότητες τρώει η αγελάδα ;
Μία αγελάδα ζυγίζει 600-800 κιλά, δηλαδή περίπου το δεκαπλάσιο βάρος από έναν άνθρωπο, το οποίο σημαίνει ότι καταναλώνει και ανάλογη ποσότητα.
Συνεπώς, δεν είναι λογικό να ανησυχείς για τα φυτά, αλλά την ίδια στιγμή να τρως αγελάδες που τρώνε πολλαπλάσιες ποσότητες φυτών.
Σχετικά με τα μεταλλαγμένα
Στην Ευρώπη, βάσει νόμου, απαγορεύονται τα μεταλλαγμένα για κατανάλωση από ανθρώπους.
Στην Ευρώπη, βάσει νόμου, επιτρέπονται τα μεταλλαγμένα για κατανάλωση από τα ζώα.
Συνεπώς, οι ανησυχίες σου για τα μεταλλαγμένα χρειάζεται να στραφούν προς τα ζωικά και να σταματήσεις να τα καταναλώνεις.
Σχετικά με τα αντιβιοτικά
Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που σχετίζονται μόνο με την κατανάλωση ζώων, όχι φυτών, και ο πιο προφανής είναι η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών στην εκτροφή ζώων.
Η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητη.
Το 2015, η πρώτη παγκόσμια έκθεση του ΠΟΥ για την αντοχή στα αντιβιοτικά αποκαλύπτει σοβαρές παγκόσμιες απειλές για την υγεία.
Η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών στην παγκόσμια κτηνοτροφία σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που χρησιμοποιούνται ακόμα και για τον άνθρωπο δημιουργεί ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι τα αντιβιοτικά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους για την ανθρώπινη φαρμακευτική αγωγή.
Ο αντίκτυπος της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά έχει :
- οικονομικές συνέπειες (χρήση ακριβότερων αντιβιοτικών και πολλαπλή χορήγηση αντιβιοτικών), και
- επιπτώσεις στην υγεία (αυξημένη παραμονή στο νοσοκομείο και αυξημένη θνησιμότητα).
Η χρήση και η κακή χρήση αντιβιοτικών στα ζώων εκτροφής ως αυξητικούς παράγοντες ή ως μη-ειδικών μέσων πρόληψης και θεραπείας λοιμώξεων έχει ενισχύσει την κατανάλωση αντιβιοτικών από τα ζώα και την αντίσταση μεταξύ των βακτηρίων.
Αυτή η αντίσταση μπορεί να μεταδοθεί, άμεσα ή έμμεσα, στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης καθώς και της άμεσης ή έμμεσης επαφής.Τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία άμεσα ή μέσω της μετάδοσης στα παθογόνα των χαρακτηριστικών αντοχής στα αντιβιοτικά, προκαλώντας ασθένειες που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν και ως εκ τούτου έχουν υψηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Επιπλέον, η επιλογή και ο πολλαπλασιασμός ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών μπορεί να διαδοθεί στο περιβάλλον μέσω των ζωικών κοπράνων και ούρων, ενισχύοντας την δεξαμενή αντοχής που υπάρχει στο περιβαλλοντικό μικροβίωμα.
7. Ναι, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικοί φορείς που να υποστηρίζουν την φυτοφαγία
Τίποτα δεν θα μπορούσε να ήταν περισσότερο ανακριβές.
Όλα αυτά τα οφέλη υγείας που προσφέρει η φυτοφαγία, δεν έχουν περάσει απαρατήρητα από τους επιστημονικούς φορείς σε παγκόσμια κλίμακα, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότεροι να υποστηρίζουν την φυτοφαγία.
Δες εδώ μερικούς.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Appetite . 2020 Nov 1;154:104788. doi: 10.1016/j.appet.2020.104788. Epub 2020 Jun 26. The Dietary Behaviors of Participants in UK-Based Meat Reduction and Vegan Campaigns - A Longitudinal, Mixed-Methods Study Daniel Trent Grassian
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32598956/
2. Br J Nutr . 2021 Sep 13;1-12. doi: 10.1017/S0007114521003603. Online ahead of print. Food group intake of children and adolescents (6-18 years) on a vegetarian, vegan or omnivore diet: results of the VeChi Youth Study Ute Alexy, Morwenna Fischer, Stine Weder, Alfred Längler, Andreas Michalsen, Markus Keller
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34511141/
3. Review Curr Dev Nutr . 2020 Feb 5;4(3):nzaa013. doi: 10.1093/cdn/nzaa013. eCollection 2020 Mar. Using Evidence Mapping to Examine Motivations for Following Plant-Based Diets Akari J Miki, Kara A Livingston, Micaela C Karlsen, Sara C Folta, Nicola M McKeown
https://europepmc.org/article/MED/32110769
4. «Το “βέγκαν” είναι τρόπος ζωής», Σαλτού Εύη Χαραλαμπάκης Μάνος 15 Ιουλίου 2009 | 07:00
5.Στο 0,8% του πληθυσμού και με ανοδική τάση οι Vegans στην Ελλάδα ΜΑΚΕΔΟΝΊΑ /Τετάρτη 6 Μαρτίου 2019, 12:08:08 / ΑΠΕ-ΜΠΕ
6. Ημέρα διατροφής 2019: Οι επτά αναδυόμενες Διατροφικές και Καταναλωτικές Τάσεις για την επόμενη δεκαετία (2020-2030) Αναρτήθηκε: Oct 15, 2019, ΙΕΛΚΑ
7.Νέες σειρές προϊόντων από τη Eurocatering και άνοιγμα στο εξωτερικό Στέφανος Τσουλάκης Στέφανος Τσουλάκης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 24 Σεπ 2021 06:03 Ανανεώθηκε: 08:41
8. Review Food Res Int . 2021 Feb;140:110033. doi: 10.1016/j.foodres.2020.110033. Epub 2020 Dec 17. Vegan probiotic products: A modern tendency or the newest challenge in functional foods Tatiana Colombo Pimentel, Whyara Karoline Almeida da Costa, Carlos Eduardo Barão, Michele Rosset, Marciane Magnani
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33648260/
9.Βεγκανισμός: Μόδα ή βασική τάση; greekexports.org
10. J Food Sci . 2020 Jul;85(7):2060-2068. doi: 10.1111/1750-3841.15306. Epub 2020 Jun 24. Challenges in confectionery industry: Development and storage stability of innovative white tea-based candies Danijela Šeremet, Ana Mandura, Aleksandra Vojvodić Cebin, Arijana Martinić, Kata Galić, Draženka Komes
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32579746/
11. Agric Human Values . 2020;37(4):945-962. doi: 10.1007/s10460-020-10022-y. Epub 2020 Jan 30. Palatable disruption: the politics of plant milk Nathan Clay, Alexandra E Sexton, Tara Garnett, Jamie Lorimer
https://europepmc.org/article/MED/33184529
12.ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Φοίβος Καρακίτσος: Φιλοδοξεί να γεμίσει την Ελλάδα με vegan προϊόντα 8 Φεβρουαρίου, 2021
13.Oct 10, 2019, The Most Vegan-Friendly Cities Worldwide [Infographic] Niall McCarthy Niall McCarthy
14.Επιλογές, “Χάρτη” για vegan και vegetarian επισκέπτες σχεδιάζει ο δήμος Θεσσαλονίκης 10/11/2019
15.Vegan 22 Greece, Sep 27, 2020, Τα αποτελέσματα της πρώτης Ελληνικής Vegan Έρευνας
16. Front Nutr . 2021 Feb 2;7:608854. doi: 10.3389/fnut.2020.608854. eCollection 2020. A Study Protocol for a Parallel-Designed Trial Evaluating the Impact of Plant-Based Diets in Comparison to Animal-Based Diets on Health Status and Prevention of Non-communicable Diseases-The Nutritional Evaluation (NuEva) Study Christine Dawczynski
https://europepmc.org/article/MED/33604351
17. Review Orv Hetil . 2016 Nov;157(47):1859-1865. doi: 10.1556/650.2016.30594. [Plant-based diets: a review] [Article in Hu] Zoltán Szabó, Attila Erdélyi, Andrea Gubicskóné Kisbenedek, Tamás Ungár, Éva Lászlóné Polyák, Szilvia Szekeresné Szabó, Réka Erika Kovács, László Bence Raposa, Mária Figler
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27868444/
18. Am J Clin Nutr . 2014 Jul;100 Suppl 1:496S-502S. doi: 10.3945/ajcn.113.071365. Epub 2014 Jun 4. Vegetarian nutrition: past, present, future Claus Leitzmann
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24898226/
19.Dec 31, 2018,Everything Is Ready To Make 2019 The "Year Of The Vegan". Are you? Davide Banis Davide Banis
20.Tuesday 12 March 2019, Andreas Vou, VoxEurop, Europe is going veg
21. Case Reports BMC Ophthalmol . 2020 Mar 19;20(1):112. doi: 10.1186/s12886-020-01372-6. Central retinal vein occlusion secondary to severe iron-deficiency anaemia resulting from a plant-based diet and menorrhagia: a case presentation Verlyn Yang, Liam Daniel Turner, Fraser Imrie
https://europepmc.org/article/MED/32192459
22. Nutrients . 2019 Oct 30;11(11):2603. doi: 10.3390/nu11112603. Plant-Based Meat Substitutes in the Flexitarian Age: An Audit of Products on Supermarket Shelves Felicity Curtain, Sara Grafenauer
https://europepmc.org/article/MED/31671655
23. Observational Study Nutrients . 2017 Sep 15;9(9):1023. doi: 10.3390/nu9091023. Comparison of Sociodemographic and Nutritional Characteristics between Self-Reported Vegetarians, Vegans, and Meat-Eaters from the NutriNet-Santé Study Benjamin Allès, Julia Baudry, Caroline Méjean, Mathilde Touvier, Sandrine Péneau, Serge Hercberg, Emmanuelle Kesse-Guyot
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28926931/
24. Nutrition . Nov-Dec 2020;79-80:110759. doi: 10.1016/j.nut.2020.110759. Epub 2020 Feb 12. Global and local diet popularity rankings, their secular trends, and seasonal variation in Google Trends data Mikołaj Kamiński, Karolina Skonieczna-Żydecka, Jan Krzysztof Nowak, Ewa Stachowska
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0899900720300423
25.Interest in veganism is surging, Τhe Economist, 29/1/2020
26. Diagnostics (Basel) . 2020 Jul 14;10(7):477. doi: 10.3390/diagnostics10070477. A Vegan Athlete's Heart-Is It Different? Morphology and Function in Echocardiography Wojciech Król, Szymon Price, Daniel Śliż, Damian Parol, Marcin Konopka, Artur Mamcarz, Marcin Wełnicki, Wojciech Braksator
https://europepmc.org/article/MED/32674452
27. J Dairy Sci . 2020 Dec;103(12):11209-11217. doi: 10.3168/jds.2020-18741. Epub 2020 Oct 23. Beverage milk consumption patterns in the United States: Who is substituting from dairy to plant-based beverages? Christopher A Wolf, Trey Malone, Brandon R McFadden
28. J Food Sci Technol . 2016 Sep;53(9):3408-3423. doi: 10.1007/s13197-016-2328-3. Epub 2016 Sep 2. Plant-based milk alternatives an emerging segment of functional beverages: a review Swati Sethi, S K Tyagi, Rahul K Anurag
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27777447/
29.Vegan and Plant-Based Diet Statistics for 2021 January 13, 2021 by Lacey Bourassa
30.Plant Milk Market Size By Source (Almond, Soy, Coconut, Rice) By Formulation (Unsweetened, Sweetened), By Sales Channel (Mainstream Stores, Specialty Stores and Online Stores), By Packaging (Carton Packaging, Bottles, Pouches), Industry Analysis Report, Regional, Application Potential, Price Trends, Competitive Market Share & Forecast, 2020 – 2026 Published Date: Oct 2020 | Report ID: GMI2250 | Kunal Ahuja, Amit Rawat, Pages: 300, 2019
https://www.gminsights.com/industry-analysis/plant-milk-market
31. Review Food Res Int . 2020 May;131:108972. doi: 10.1016/j.foodres.2019.108972. Epub 2020 Jan 7. Health issues and technological aspects of plant-based alternative milk Aline R A Silva, Marselle M N Silva, Bernardo D Ribeiro
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32247441/
32. J Food Sci Technol . 2018 Dec;55(12):4851-4858. doi: 10.1007/s13197-018-3419-0. Epub 2018 Sep 14. Characterization of the kefir beverage produced from yam ( Colocasia esculenta L.), sesame seed ( Sesamum indicum L.) and bean ( Phaseolus vulgaris L.) extracts Marina Rolim da Costa, Ernandes Rodrigues de Alencar, Eliana Dos Santos Leandro, Marcio Antonio Mendonça, Wallas Felippe de Souza Ferreira
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30482980/
33. Review Plants (Basel) . 2020 Dec 14;9(12):1769. doi: 10.3390/plants9121769. Vegetable Soups and Creams: Raw Materials, Processing, Health Benefits, and Innovation Trends Juana Fernández-López, Carmen Botella-Martínez, Casilda Navarro-Rodríguez de Vera, María Estrella Sayas-Barberá, Manuel Viuda-Martos, Elena Sánchez-Zapata, José Angel Pérez-Álvarez
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33327480/
Κατά κανόνα, η vegan διατροφή είναι πρώτη γνωριμία με τον βιγκανισμό. Δύο από τους βασικότερους πυλώνες που ακολουθούν, είναι τα ρούχα και τα παπούτσια. Δείτε τις 2 σχετικές αναρτήσεις:
1. vegan ρούχα,
2. vegan παπούτσια.
ΝΑΙ, ΑΛΛΑ...
1. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι επιβλαβής
Αρκετές φορές μού έχει αναφερθεί ότι η φυτοφαγία είναι "επιβλαβής" ή "επικίνδυνη" ή "ανεπαρκής" ή άλλα παρόμοια σχόλια.
Σε αυτό το σχόλιο, απαντάω με την εξής ερώτηση:
αφού είναι "επιβλαβής" τότε πώς εξηγείς το γεγονός ότι η φυτοφαγία είναι η ΜΟΝΑΔΙΚΗ διατροφή που έχει ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ σε ανθρώπινες μελέτες ότι αναστρέφει :
- τον διαβήτη*,
- τις καρδιοπάθειες*, και
- την παχυσαρκία* ;
Όχι απλά καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου, όχι απλά την κρατάει σταθερή, αλλά την αναστρέφει.
*οι επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς φαίνονται εδώ.
2. Ναι, αλλά το κόκκινο κρέας είναι υγιεινό
Το φρέσκο-νωπό κόκκινο κρέας, είτε συμβατικό είτε βιολογικό, αυξάνει σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο για διάφορα είδη καρκίνου. Αυτό αναγνωρίζεται τόσο από την ίδια την κρεατοβιομηχανία όσο και από έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό επιστημονικών φορέων και οργανισμών.*
Επίσης, το κόκκινο κρέας αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη 2 και διαβήτη κύησης, ρευματοειδή αρθρίτιδα, κατάθλιψη και άλλες παθήσεις όπως καρδιαγγειακά, ψωρίαση, λειχήνα, νεφρικές παθήσεις, καθώς και θνησιμότητα από κάθε αιτία.
Συνεπώς, δεν είναι λογικό να ισχυριζόμαστε ότι το κόκκινο κρέας είναι υγιεινό. Απεναντίας, είναι εξαιρετικά επιβλαβές και ιδιαίτερα νοσογόνο, και χρειάζεται να το αντικαταστήσουμε, ιδανικά με όσπρια (16+ είδη), τα οποία όχι μόνο δεν προκαλούν καρκίνο, αλλά απεναντίας προστατεύουν από αυτόν (ενδεικτικές πηγές για την προστατευτική επίδραση των οσπίρων εδώ και εδώ).
*οι επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό φαίνονται εδώ.
3. Ναι, αλλά η φυτοφαγία είναι παρά φύσιν, κοίτα τους κυνόδοντες που έχουμε
Αφού είναι παρά φύσιν τότε πώς εξηγείς το γεγονός ότι η φυτοφαγία είναι η μοναδική διατροφή που έχει αποδείξει σε ανθρώπινες μελέτες ότι αναστρέφει τον διαβήτη, τις καρδιοπάθειες, και την παχυσαρκία ;
Επίσης, περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανθρώπινη ανατομία φαίνονται εδώ.
4. Ναι, αλλά διάβασα για έναν βίγκαν που, όταν ξεκίνησε την φυτοφαγία, εμφάνισε προβλήματα υγείας
Σε αυτόν τον βίγκαν που διάβασες, πρόσθεσε και εμένα.
Όταν ξεκίνησα την φυτοφαγία τον Μάρτιο του 2013, διέκοψα όλα τα ζωικά χωρίς όμως να τα αντικαταστήσω με φυτικά. Συνταγή για σίγουρη αποτυχία.
Το αποτέλεσμα ;
Μετά από λίγους μήνες το πρόσωπο μου ήταν τόσο χλωμό που κάποια στιγμή μία γειτόνισσα πήρε το θάρρος και με ρώτησε αν είμαι άρρωστος, είχα συνεχώς μία διανοητική ομίχλη, κουραζόμουν μετά από περπάτημα μόλις 1 χιλιομέτρου, οι αιματολογικές εξετάσεις μου ήταν χάλια, και έχασα τόσα κιλά που έμοιαζα με τον Όσιο Ονούφριο.
Συνεπώς, είχα 2 επιλογές:
α. να επαναφέρω τα ζωικά, ή
β. να απευθυνθώ στους ειδικούς στην βίγκαν διατροφή.
Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν την 1η επιλογή, ενώ κάποιοι άλλοι επιλέγουν την 2η επιλογή.
Επέλεξα την 2η επιλογή, και προοδευτικά έγινε αποκατάσταση σε όλα: το χρώμα του προσώπου μου επανήλθε στο φυσιολογικό, η διανοητική ομίχλη εξαφανίστηκε, η αντοχή μου στο περπάτημα επανήλθε στα συνηθισμένα επίπεδα, οι αιματολογικές εξετάσεις επέστρεψαν στα φυσιολογικά επίπεδα, και το βάρος μου ομαλοποιήθηκε όχι απλά εντός του φυσιολογικού, αλλά εντός του βέλτιστου Δείκτη Μάζας Σώματος (20-22).
Συνεπώς, η λύση δεν είναι να επανέλθουμε στα ζωικά, αλλά να ενημερωθούμε σωστά από αξιόπιστες πηγές.
Όταν ξεκινάς κάτι καινούργιο, χρειάζεσαι υποστήριξη και καθοδήγηση τόσο για το επιστημονικό κομμάτι όσο και για τα μικρά και τα καθημερινά, αλλιώς είναι πολύ πιθανό να σου συμβεί αυτό που συνέβη σε εμένα αλλά και στον βίγκαν που διάβασες.
5. Ναι, αλλά το γάλα αμυγδάλου απαιτεί πολύ νερό σε σύγκριση με της αγελάδος
Αυτό τώρα είναι επιχείρημα εναντίον της φυτοφαγίας ;
Επειδή το αμυγδαλόγαλο απαιτεί πολύ νερό, αυτό σημαίνει ότι η φυτοφαγία, στο σύνολο της, δεν αποτελεί την πιο βιώσιμη διατροφική επιλογή ;
Σε κάθε περίπτωση, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες σου για το αμυγδαλόγαλο θα απαντηθούν αναλυτικά και στην συνέχεια θα τεθούν στο κατάλληλο πλαίσιο ώστε να δεις την μεγαλύτερη εικόνα.
α. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με γάλα αγελάδος
β. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με κόκκινο κρέας
γ. σύγκριση κόκκινου κρέατος με όσπρια
δ. επιπτώσεις και αντίκτυπος της κτηνοτροφίας
ε. σύγκριση φυτοφαγίας και ζωοφαγίας
α. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με γάλα αγελάδος
Αρχικά, η πηγή που σε ενημέρωσε για το ότι το αμυγδαλόγαλο απαιτεί πολύ νερό, σου ανέφερε την μισή αλήθεια. Για την ακρίβεια σου ανέφερε το 1/5 της αλήθειας.
Παρόλο που δεν υπάρχει ομοφωνία, οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι το αμυγδαλόγαλο απαιτεί περισσότερο νερό, σε σύγκριση με της αγελάδος.
Ωστόσο, σε σύγκριση με τα αμύγδαλα, η αγελάδα :
1. προκαλεί πολλαπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου,
2. απαιτεί πολύ μεγαλύτερες εκτάσεις γης,
3. έχει πολλαπλάσιο αντίκτυπο στο φαινόμενο του ευτροφισμού, και
4. παράγει κόπρανα, τα οποία επιμολύνουν αέρα, έδαφος, υπέδαφος, νερό. Σου θυμίζω ότι η αγελάδα ζυγίζει 600-800 κιλά, άρα αναλογίσου πόσα κιλά... κοπράνων παράγει, κάθε ημέρα.
Συνεπώς, εάν συνεκτιμήσουμε και τους υπόλοιπους 4 δείκτες (και όχι μόνο τις απαιτήσεις σε νερό), διαπιστώνουμε ότι το αμυγδαλόγαλο είναι μακράν βιωσιμότερη επιλογή.
Επιπρόσθετα, μπορείς πάντα να επιλέξεις κάποιο από τα υπόλοιπα φυτικά γάλατα, τα οποία έχουν σημαντικά μικρότερες ανάγκες σε νερό, σε σύγκριση με το αμυγδαλόγαλο.
Βέβαια, εδώ τίθεται ένα εύλογο ερώτημα : γιατί πίνεις γάλα ;
Το μοναδικό γάλα που χρειαζόμαστε είναι το γάλα της μητέρας μας και μόνο κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Επίσης, το γάλα είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία, δες εδώ ορισμένα δεδομένα, και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει o ιατρός Milton Mills: "Το να πίνεις γάλα για θρεπτικά συστατικά είναι σαν να εισπνέεις τον καπνό του τσιγάρου για οξυγόνο".
Στην βίγκαν διατροφή, οι ανάγκες σε ασβέστιο καλύπτονται πολύ εύκολα από τις τροφές, δεν χρειάζεσαι να λαμβάνεις κανένα φυτικό γάλα, το οποίο είναι καθαρά προαιρετικό.
Φυτικές τροφές πλούσιες σε ασβέστιο φαίνονται εδώ, αν και το καλύτερο εργαλείο είναι το cronometer (εδώ και εδώ φαίνονται οι λόγοι).
β. σύγκριση αμυγδαλόγαλου με κόκκινο κρέας
Έχοντας πει αυτά, αφού έχεις περιβαλλοντικές ανησυχίες, τότε αυτό αποτελεί έναν ακόμα λόγο για να βγάλεις το κόκκινο κρέας από την ζωή σου.
Σύμφωνα με αυτήν την πηγή, για κάθε λίτρο αμυγδαλόγαλου απαιτούνται 123 κιλά νερού. Για την παραγωγή 1 κιλού βόειου κρέατος απαιτούνται 15.000 έως 15.400 λίτρα νερό.
Εν ολίγοις, 1 κιλό βόειου κρέατος απαιτεί 100+ περισσότερο νερό.
γ. σύγκριση κόκκινου κρέατος με όσπρια
Βέβαια, το σωστό είναι να κάνουμε ομοειδής συγκρίσεις, δηλαδή να μην συγκρίνουμε το βοδινό με το αμυγδαλόγαλο αλλά με τα όσπρια.
Συνεπώς, τα δεδομένα έχουν ως εξής: σε σύγκριση με την παραγωγή 1 κιλού πρωτεΐνης από βόειο κρέας, για να παραχθεί 1 κιλό πρωτεΐνης από όσπρια απαιτούνται περίπου :
- 18 φορές λιγότερη γη,
- 10 φορές λιγότερο νερό,
- 9 φορές λιγότερα καύσιμα,
- 12 φορές λιγότερα λιπάσματα, και
- 10 φορές λιγότερα φυτοφάρμακα.
δ. επιπτώσεις και αντίκτυπος της κτηνοτροφίας
Η κτηνοτροφία αντιπροσωπεύει το 80% της συνολικής ανθρωπογενούς χρήσης της γης.
Η κατανάλωση ζωικών είναι μια από τις πιο ισχυρές αρνητικές δυνάμεις που επηρεάζουν την διατήρηση των χερσαίων οικοσυστημάτων και της βιολογικής ποικιλότητας. Η κτηνοτροφία είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας απώλειας οικοτόπων. Η κτηνοτροφία είναι επίσης η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας του εδάφους, της ρύπανσης των υδάτων και των θρεπτικών ουσιών και της μείωσης της πανίδας.
Παρόλο που είναι διαθέσιμες νέες τεχνολογίες στην κτηνοτροφία, μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν μόνο κατά 9,33%.
Ως εκ τούτου, για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου η φυτοφαγία είναι μακράν πιο αποτελεσματική από τις νέες τεχνολογίες διότι, όπως θα δούμε πιο κάτω, η μείωση που προσφέρει η βίγκαν διατροφή είναι τουλάχιστον 67%, και όχι 9,33%.
Επίσης, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι, παγκοσμίως, υπάρχουν 70 δισεκατομμύρια ζώα (10 φορές περισσότερα από τον ανθρώπινο πληθυσμό), τα οποία παράγουν κ α θ η μ ε ρ ι ν ά δισεκατομμύρια τόνους κοπράνων.
Αυτοί οι τόνοι... κοπράνων πλημμυρίζουν τον πλανήτη επιμολύνοντας τον μέσω αρκετών οδών όπως :
- έδαφος,
- υπέδαφος,
- υδάτινοι πόροι, και
- αέρας, εκτός
- από τις ζωονόσους που προκαλούν.
Στον αντίποδα, τα φυτά δεν παράγουν κόπρανα.
Συνεπώς, με την βίγκαν διατροφή αυτό το επιτακτικό και σημαντικό πρόβλημα απαλείφεται πλήρως.
Η μειωμένη κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών είναι απαραίτητη για την επίτευξη του στόχου των 2°C. Αυτή η μείωση χρειάζεται να είναι τουλάχιστον 50%, αν και οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι - εάν δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης - όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά θα αυξηθεί 32% στις αναπτυσσόμενες χώρες και 14% στις αναπτυγμένες χώρες.
Στο βιβλίο με τίτλο "Επίπτωση της κατανάλωσης κρέατος στην υγεία και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα" αναφέρεται ότι "ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να αντιστραφεί η κλιματική αλλαγή πριν να είναι πολύ αργά είναι να αντικατασταθεί μια σημαντική ποσότητα των σημερινών κτηνοτροφικών προϊόντων με καλύτερες εναλλακτικές λύσεις".
ε. σύγκριση φυτοφαγίας και ζωοφαγίας
Μελέτες αξιολόγησαν «βιώσιμες δίαιτες» και ανέφεραν ότι οι μεγαλύτερες μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι με την βίγκαν διατροφή (μείωση 67% ενώ άλλες μελέτες ανέφεραν 81,4%). Σε παρόμοια ευρήματα για την βίγκαν διατροφή κατέληξε και μία άλλη μελέτη που αξιολόγησε 14 βιώσιμες διατροφές.
Μία άλλη μελέτη ανέφερε ότι μία διατροφή που περιείχε περισσότερα ζωικά προϊόντα απαιτεί επιπλέον 10.252 λίτρα νερού, 186 γραμμάρια λιπάσματος και 6 γραμμάρια φυτοφαρμάκων την εβδομάδα, σε σύγκριση με μία διατροφή που περιείχε λιγότερα ζωικά προϊόντα.
Αναλογίσου πόσο μεγαλύτερα θα ήταν τα οφέλη εάν αντί για "διατροφή που περιείχε λιγότερα ζωικά προϊόντα" είχε χρησιμοποιηθεί η βίγκαν διατροφή.
Ορισμένες ομάδες τροφίμων έχουν πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις σε πόρους και, ως εκ τούτου, πολύ μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με τα ζωικά να έχουν γενικά τις μεγαλύτερες επιπτώσεις και τα φυτικά να έχουν τις λιγότερες.
Η φυτoφαγία έχει λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης νερού, της χρήσης ενέργειας, των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων.
Συμπερασματικά, όσο λιγότερα είναι τα ζωικά και όσο περισσότερα είναι τα φυτικά, τόσο χαμηλότερη είναι η περιβαλλοντική βλάβη και οι απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, ενώ τα μέγιστα οφέλη επιτυγχάνονται με την βίγκαν διατροφή, όταν δηλαδή τα ζωικά είναι 0% και τα φυτικά είναι 100%.
Στην βίγκαν διατροφή που, αντί για αμυγδαλόγαλο, επιλέγεται κάποιο άλλο φυτικό γάλα, τότε τα περιβαλλοντικά οφέλη θα είναι ακόμα μεγαλύτερα.
6. Ναι, αλλά τα φυτά έχουν φυτοφάρμακα και είναι και μεταλλαγμένα
Σχετικά με τα φυτοφάρμακα
Τα φυτοφάρμακα με προβληματίζουν και εμένα, και για αυτόν τον λόγο προσπαθώ να αγοράζω αρκετά βιολογικά τρόφιμα, αν και δεν είναι οικονομικά εφικτό να κάνω μία 100% βιολογική διατροφή.
Ωστόσο, ας βάλουμε τα πράγματα στο κατάλληλο πλαίσιο:
Αρχικά, τα οφέλη των φυτών είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητα, και αυτά τα οφέλη έχουν προκύψει από μελέτες που έγιναν όχι με βιολογικά φυτά, αλλά με συμβατικά φυτά.
Αυτό σημαίνει ότι τα φυτά, παρόλο που έχουν φυτοφάρμακα, εμφανίζουν συνολικές επιδράσεις στην υγεία, οι οποίες όχι μόνο αντισταθμίζουν τα φυτοφάρμακα, αλλά επιπρόσθετα αφήνουν και θετικό αποτύπωμα.
Εν ολίγοις, τα φυτά, ακόμα και με τα φυτοφάρμακα, χρειάζεται να τα έχουμε στην διατροφή μας διότι όχι μόνο δεν βλάπτουν την υγεία, αλλά απεναντίας την ωφελούν.
Δεύτερον, σε ανησυχούν τα φυτά που τρώμε εμείς, αλλά δεν σε ανησυχεί η αγελάδα που τρως ;
Με τι ταΐζεται η αγελάδα, αν όχι με φυτά ;
Επίσης, τι ποσότητες τρωμε εμείς και τι ποσότητες τρώει η αγελάδα ;
Μία αγελάδα ζυγίζει 600-800 κιλά, δηλαδή περίπου το δεκαπλάσιο βάρος από έναν άνθρωπο, το οποίο σημαίνει ότι καταναλώνει και ανάλογη ποσότητα.
Συνεπώς, δεν είναι λογικό να ανησυχείς για τα φυτά, αλλά την ίδια στιγμή να τρως αγελάδες που τρώνε πολλαπλάσιες ποσότητες φυτών.
Σχετικά με τα μεταλλαγμένα
Στην Ευρώπη, βάσει νόμου, απαγορεύονται τα μεταλλαγμένα για κατανάλωση από ανθρώπους.
Στην Ευρώπη, βάσει νόμου, επιτρέπονται τα μεταλλαγμένα για κατανάλωση από τα ζώα.
Συνεπώς, οι ανησυχίες σου για τα μεταλλαγμένα χρειάζεται να στραφούν προς τα ζωικά και να σταματήσεις να τα καταναλώνεις.
Σχετικά με τα αντιβιοτικά
Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που σχετίζονται μόνο με την κατανάλωση ζώων, όχι φυτών, και ο πιο προφανής είναι η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών στην εκτροφή ζώων.
Η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητη.
Το 2015, η πρώτη παγκόσμια έκθεση του ΠΟΥ για την αντοχή στα αντιβιοτικά αποκαλύπτει σοβαρές παγκόσμιες απειλές για την υγεία.
Η εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών στην παγκόσμια κτηνοτροφία σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που χρησιμοποιούνται ακόμα και για τον άνθρωπο δημιουργεί ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι τα αντιβιοτικά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους για την ανθρώπινη φαρμακευτική αγωγή.
Ο αντίκτυπος της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά έχει :
- οικονομικές συνέπειες (χρήση ακριβότερων αντιβιοτικών και πολλαπλή χορήγηση αντιβιοτικών), και
- επιπτώσεις στην υγεία (αυξημένη παραμονή στο νοσοκομείο και αυξημένη θνησιμότητα).
Η χρήση και η κακή χρήση αντιβιοτικών στα ζώων εκτροφής ως αυξητικούς παράγοντες ή ως μη-ειδικών μέσων πρόληψης και θεραπείας λοιμώξεων έχει ενισχύσει την κατανάλωση αντιβιοτικών από τα ζώα και την αντίσταση μεταξύ των βακτηρίων.
Αυτή η αντίσταση μπορεί να μεταδοθεί, άμεσα ή έμμεσα, στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης καθώς και της άμεσης ή έμμεσης επαφής.Τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία άμεσα ή μέσω της μετάδοσης στα παθογόνα των χαρακτηριστικών αντοχής στα αντιβιοτικά, προκαλώντας ασθένειες που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν και ως εκ τούτου έχουν υψηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Επιπλέον, η επιλογή και ο πολλαπλασιασμός ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών μπορεί να διαδοθεί στο περιβάλλον μέσω των ζωικών κοπράνων και ούρων, ενισχύοντας την δεξαμενή αντοχής που υπάρχει στο περιβαλλοντικό μικροβίωμα.
7. Ναι, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικοί φορείς που να υποστηρίζουν την φυτοφαγία
Τίποτα δεν θα μπορούσε να ήταν περισσότερο ανακριβές.
Όλα αυτά τα οφέλη υγείας που προσφέρει η φυτοφαγία, δεν έχουν περάσει απαρατήρητα από τους επιστημονικούς φορείς σε παγκόσμια κλίμακα, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότεροι να υποστηρίζουν την φυτοφαγία.
Δες εδώ μερικούς.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Appetite . 2020 Nov 1;154:104788. doi: 10.1016/j.appet.2020.104788. Epub 2020 Jun 26. The Dietary Behaviors of Participants in UK-Based Meat Reduction and Vegan Campaigns - A Longitudinal, Mixed-Methods Study Daniel Trent Grassian
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32598956/
2. Br J Nutr . 2021 Sep 13;1-12. doi: 10.1017/S0007114521003603. Online ahead of print. Food group intake of children and adolescents (6-18 years) on a vegetarian, vegan or omnivore diet: results of the VeChi Youth Study Ute Alexy, Morwenna Fischer, Stine Weder, Alfred Längler, Andreas Michalsen, Markus Keller
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34511141/
3. Review Curr Dev Nutr . 2020 Feb 5;4(3):nzaa013. doi: 10.1093/cdn/nzaa013. eCollection 2020 Mar. Using Evidence Mapping to Examine Motivations for Following Plant-Based Diets Akari J Miki, Kara A Livingston, Micaela C Karlsen, Sara C Folta, Nicola M McKeown
https://europepmc.org/article/MED/32110769
4. «Το “βέγκαν” είναι τρόπος ζωής», Σαλτού Εύη Χαραλαμπάκης Μάνος 15 Ιουλίου 2009 | 07:00
5.Στο 0,8% του πληθυσμού και με ανοδική τάση οι Vegans στην Ελλάδα ΜΑΚΕΔΟΝΊΑ /Τετάρτη 6 Μαρτίου 2019, 12:08:08 / ΑΠΕ-ΜΠΕ
6. Ημέρα διατροφής 2019: Οι επτά αναδυόμενες Διατροφικές και Καταναλωτικές Τάσεις για την επόμενη δεκαετία (2020-2030) Αναρτήθηκε: Oct 15, 2019, ΙΕΛΚΑ
7.Νέες σειρές προϊόντων από τη Eurocatering και άνοιγμα στο εξωτερικό Στέφανος Τσουλάκης Στέφανος Τσουλάκης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 24 Σεπ 2021 06:03 Ανανεώθηκε: 08:41
8. Review Food Res Int . 2021 Feb;140:110033. doi: 10.1016/j.foodres.2020.110033. Epub 2020 Dec 17. Vegan probiotic products: A modern tendency or the newest challenge in functional foods Tatiana Colombo Pimentel, Whyara Karoline Almeida da Costa, Carlos Eduardo Barão, Michele Rosset, Marciane Magnani
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33648260/
9.Βεγκανισμός: Μόδα ή βασική τάση; greekexports.org
10. J Food Sci . 2020 Jul;85(7):2060-2068. doi: 10.1111/1750-3841.15306. Epub 2020 Jun 24. Challenges in confectionery industry: Development and storage stability of innovative white tea-based candies Danijela Šeremet, Ana Mandura, Aleksandra Vojvodić Cebin, Arijana Martinić, Kata Galić, Draženka Komes
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32579746/
11. Agric Human Values . 2020;37(4):945-962. doi: 10.1007/s10460-020-10022-y. Epub 2020 Jan 30. Palatable disruption: the politics of plant milk Nathan Clay, Alexandra E Sexton, Tara Garnett, Jamie Lorimer
https://europepmc.org/article/MED/33184529
12.ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Φοίβος Καρακίτσος: Φιλοδοξεί να γεμίσει την Ελλάδα με vegan προϊόντα 8 Φεβρουαρίου, 2021
13.Oct 10, 2019, The Most Vegan-Friendly Cities Worldwide [Infographic] Niall McCarthy Niall McCarthy
14.Επιλογές, “Χάρτη” για vegan και vegetarian επισκέπτες σχεδιάζει ο δήμος Θεσσαλονίκης 10/11/2019
15.Vegan 22 Greece, Sep 27, 2020, Τα αποτελέσματα της πρώτης Ελληνικής Vegan Έρευνας
16. Front Nutr . 2021 Feb 2;7:608854. doi: 10.3389/fnut.2020.608854. eCollection 2020. A Study Protocol for a Parallel-Designed Trial Evaluating the Impact of Plant-Based Diets in Comparison to Animal-Based Diets on Health Status and Prevention of Non-communicable Diseases-The Nutritional Evaluation (NuEva) Study Christine Dawczynski
https://europepmc.org/article/MED/33604351
17. Review Orv Hetil . 2016 Nov;157(47):1859-1865. doi: 10.1556/650.2016.30594. [Plant-based diets: a review] [Article in Hu] Zoltán Szabó, Attila Erdélyi, Andrea Gubicskóné Kisbenedek, Tamás Ungár, Éva Lászlóné Polyák, Szilvia Szekeresné Szabó, Réka Erika Kovács, László Bence Raposa, Mária Figler
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27868444/
18. Am J Clin Nutr . 2014 Jul;100 Suppl 1:496S-502S. doi: 10.3945/ajcn.113.071365. Epub 2014 Jun 4. Vegetarian nutrition: past, present, future Claus Leitzmann
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24898226/
19.Dec 31, 2018,Everything Is Ready To Make 2019 The "Year Of The Vegan". Are you? Davide Banis Davide Banis
20.Tuesday 12 March 2019, Andreas Vou, VoxEurop, Europe is going veg
21. Case Reports BMC Ophthalmol . 2020 Mar 19;20(1):112. doi: 10.1186/s12886-020-01372-6. Central retinal vein occlusion secondary to severe iron-deficiency anaemia resulting from a plant-based diet and menorrhagia: a case presentation Verlyn Yang, Liam Daniel Turner, Fraser Imrie
https://europepmc.org/article/MED/32192459
22. Nutrients . 2019 Oct 30;11(11):2603. doi: 10.3390/nu11112603. Plant-Based Meat Substitutes in the Flexitarian Age: An Audit of Products on Supermarket Shelves Felicity Curtain, Sara Grafenauer
https://europepmc.org/article/MED/31671655
23. Observational Study Nutrients . 2017 Sep 15;9(9):1023. doi: 10.3390/nu9091023. Comparison of Sociodemographic and Nutritional Characteristics between Self-Reported Vegetarians, Vegans, and Meat-Eaters from the NutriNet-Santé Study Benjamin Allès, Julia Baudry, Caroline Méjean, Mathilde Touvier, Sandrine Péneau, Serge Hercberg, Emmanuelle Kesse-Guyot
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28926931/
24. Nutrition . Nov-Dec 2020;79-80:110759. doi: 10.1016/j.nut.2020.110759. Epub 2020 Feb 12. Global and local diet popularity rankings, their secular trends, and seasonal variation in Google Trends data Mikołaj Kamiński, Karolina Skonieczna-Żydecka, Jan Krzysztof Nowak, Ewa Stachowska
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0899900720300423
25.Interest in veganism is surging, Τhe Economist, 29/1/2020
26. Diagnostics (Basel) . 2020 Jul 14;10(7):477. doi: 10.3390/diagnostics10070477. A Vegan Athlete's Heart-Is It Different? Morphology and Function in Echocardiography Wojciech Król, Szymon Price, Daniel Śliż, Damian Parol, Marcin Konopka, Artur Mamcarz, Marcin Wełnicki, Wojciech Braksator
https://europepmc.org/article/MED/32674452
27. J Dairy Sci . 2020 Dec;103(12):11209-11217. doi: 10.3168/jds.2020-18741. Epub 2020 Oct 23. Beverage milk consumption patterns in the United States: Who is substituting from dairy to plant-based beverages? Christopher A Wolf, Trey Malone, Brandon R McFadden
28. J Food Sci Technol . 2016 Sep;53(9):3408-3423. doi: 10.1007/s13197-016-2328-3. Epub 2016 Sep 2. Plant-based milk alternatives an emerging segment of functional beverages: a review Swati Sethi, S K Tyagi, Rahul K Anurag
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27777447/
29.Vegan and Plant-Based Diet Statistics for 2021 January 13, 2021 by Lacey Bourassa
30.Plant Milk Market Size By Source (Almond, Soy, Coconut, Rice) By Formulation (Unsweetened, Sweetened), By Sales Channel (Mainstream Stores, Specialty Stores and Online Stores), By Packaging (Carton Packaging, Bottles, Pouches), Industry Analysis Report, Regional, Application Potential, Price Trends, Competitive Market Share & Forecast, 2020 – 2026 Published Date: Oct 2020 | Report ID: GMI2250 | Kunal Ahuja, Amit Rawat, Pages: 300, 2019
https://www.gminsights.com/industry-analysis/plant-milk-market
31. Review Food Res Int . 2020 May;131:108972. doi: 10.1016/j.foodres.2019.108972. Epub 2020 Jan 7. Health issues and technological aspects of plant-based alternative milk Aline R A Silva, Marselle M N Silva, Bernardo D Ribeiro
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32247441/
32. J Food Sci Technol . 2018 Dec;55(12):4851-4858. doi: 10.1007/s13197-018-3419-0. Epub 2018 Sep 14. Characterization of the kefir beverage produced from yam ( Colocasia esculenta L.), sesame seed ( Sesamum indicum L.) and bean ( Phaseolus vulgaris L.) extracts Marina Rolim da Costa, Ernandes Rodrigues de Alencar, Eliana Dos Santos Leandro, Marcio Antonio Mendonça, Wallas Felippe de Souza Ferreira
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30482980/
33. Review Plants (Basel) . 2020 Dec 14;9(12):1769. doi: 10.3390/plants9121769. Vegetable Soups and Creams: Raw Materials, Processing, Health Benefits, and Innovation Trends Juana Fernández-López, Carmen Botella-Martínez, Casilda Navarro-Rodríguez de Vera, María Estrella Sayas-Barberá, Manuel Viuda-Martos, Elena Sánchez-Zapata, José Angel Pérez-Álvarez
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33327480/